Groot aantal trekkende pijlstaarten

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

Afgelopen zondag 10 november zijn bij Den Oever maar liefst 3664 langstrekkende pijlstaarten gezien. Dit is een recordaantal; nooit eerder zijn zoveel pijlstaarten op trek waargenomen. Ook elders werden veel pijlstaarten gezien. Waarschijnlijk maakte de combinatie van helder zicht, dalende temperaturen en noordenwind dat de pijlstaarten massaal op de wieken gingen.

Vogelaar Bob Woets is een gelukkig man. Op 10 november telde hij vanaf zijn vaste telpost op de kop van de Afsluitdijk bij Den Oever 3664 trekkende pijlstaarten (bron: www.trektellen.nl). Dit is een Nederlands record. Eerder werden op 11 oktober 1981 bij Maarsseveen (U) 2710 pijlstaarten op trek waargenomen. Overigens werden op meer plaatsen grote aantallen trekkende pijlstaarten gezien, hoewel veel zuidelijker: bij Westkapelle (ZL) 2294 exemplaren. Ook aan de Vlaamse en de Franse Kanaalkust trokken veel pijlstaarten langs.

Laat in het jaar
De najaarstrek van pijlstaarten verloopt over het algemeen vrij onopvallend. In augustus worden vaak al de eerste groepjes gezien, maar in de loop van september neemt de trek steeds verder toe, tot deze gemiddeld genomen in de tweede week van oktober piekt. Daarna zwakt de trek weer af tot een laag niveau in november. De pijlstaartentrek van gisteren is dan ook niet alleen opvallend massaal, maar ook tamelijk laat in de herfst.

Bij tegenwind omlaag
Massale trek van pijlstaarten wordt vooral gezien als de wind een noordcomponent heeft. De vogels zijn vermoedelijk met wind in de rug, dalende temperatuur en helder zicht vertrokken uit gebieden rond de Oostzee. Als de vogels onderweg wind tegen of van opzij krijgen en er vallen stevige buien gaan ze lager vliegen en worden ze goed zichtbaar vanaf de grond. Pijlstaarten trekken vaak in grote groepen, in lange slierten of in V-formatie. Ze zijn goed herkenbaar aan de lange nek en lange staart.

Rode Lijst
De pijlstaart is in Nederland een zeldzame broedvogel, die bovendien sinds 1960 ook sterk in aantal is afgenomen en daarom op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels staat. In 2000 werd het aantal nog op twintig tot dertig paar geschat, maar in 2011 was er nog maar één broedgeval. Nederland ligt aan de zuidgrens van het broedgebied en de broedpopulatie is vermoedelijk afhankelijk van instroom uit noordelijke landen. Daar is al langere tijd sprake van afname. Pijlstaarten overwinteren in het Middellandse Zeegebied en in Afrika. Ze verblijven hier in grote concentraties in wetlands die betere bescherming verdienen. De jachtdruk is buiten Nederland nog steeds hoog; jaarlijks wordt een groot deel van de populatie geschoten.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Luc Hoogenstein, Saxifraga