Gewone mijnspin is Spin van het jaar 2013

Bericht uitgegeven door EIS-Nederland [land] op [publicatiedatum]

De Gewone mijnspin is als ‘Spin van het Jaar 2013’ gekozen. Ons land kent twee soorten mijnspinnen, tevens de enige vogelspinnen van Nederland. In heel Europa wordt het onderzoek aan deze Spin van het jaar 2013 extra gestimuleerd. Spinnendeskundige Peter van Helsdingen van EIS-Nederland verzamelt in 2013 zoveel mogelijk waarnemingen van de Gewone mijnspin in Nederland.

De Gewone mijnspin (Atypus affinis) is een goed bekende soort uit de familie van de Mijnspinnen (Atypidae). Dit zijn orthognate spinnen, dat wil zeggen dat de kaken vooruit steken, en daarmee behoren ze tot de vogelspinnen, de suborde Mygalomorphae. Aan de vooruitstekende kaken zijn ze ook direct te herkennen.

Mijnspinnen leven in een gegraven koker of mijn in de grond, vandaar de naam. De koker wordt aan de binnenzijde met spinsel bekleed. In het verlengde van de woonkoker maakt de spin een buisvormig weefsel met een gesloten einde, die vanuit de woonbuis over de grond loopt over een lengte van 5 tot 20 centimeter. Dit is de vangbuis die is gecamoufleerd met zand of dennennaalden en mos. De buis is alleen door het reliëf nog te onderscheiden en soms ook door de net iets andere kleur.

Mannetje opeten
De Gewone mijnspin is een forse spin: mannetjes meten 7 tot 9 millimeter, wijfjes 10 tot 15 millimeter. Het mannetje is donkerbruin tot zwart van kleur, het vrouwtje is meestal lichter, bruinachtig. De spinnen doen er vier jaar over om volwassen te worden. Volwassen mannetjes en wijfjes kan men in de late zomer en herfst vinden. Het mannetje wordt in die tijd vaak lopend gezien wanneer hij op zoek is naar de woonbuis van een vrouwtje. De paring vindt plaats in haar woonbuis waarna het mannetje doodgaat en door het vrouwtje wordt opgegeten: een goede eiwitbron die welkom is voor het produceren van eieren. Het vrouwtje legt haar eieren in de woonbuis. De jonge dieren zwermen na enige tijd uit en maken dan een eigen woonbuisje. Het vrouwtje kan daarna nog vele jaren leven.

Voorkomen
In Nederland komt de Gewone mijnspin voor op de hoge zandgronden, zoals in het Gooi, Utrechtse heuvelrug, de Veluwe en Noord-Brabant. De woonbuizen worden meestal gevonden op zonnige en warmere open plekken, zoals heideterreinen, grasvelden en wegbermen.

Waarnemingen doorgeven
De bedoeling is dat in 2013 de verspreiding in ons land en in heel Europa nauwkeuriger in kaart wordt gebracht. Gevraagd wordt waarnemingen en bijzonderheden van deze soort door te geven aan Peter van Helsdingen, EIS-Nederland, p/a Naturalis, Postbus 9517, 2300 RA Leiden (Peter.vanhelsdingen@naturalis.nl). Begin 2014 worden de resultaten gepubliceerd.

Spin van het jaar
De keuze van de Spin van het Jaar komt democratisch tot stand via voorstellen uit alle Europese landen, waarna een commissie hieruit vijf soorten selecteert, waaruit per land een soort wordt gekozen. Het is een jaarlijks terugkerend project van de ESA, de European Society of Arachnology. Een belangrijk criterium voor de ‘Spin van het jaar’ is dat de soort in alle landen van Europa moet voorkomen, omdat anders immers sommige landen uitgesloten zouden worden. Het doel van het project is om ieder jaar het onderzoek aan één spinnensoort te stimuleren en voor heel Europa nieuwe gegevens te verzamelen, over verspreiding, maar ook over de biologie van de soort. Op die manier wordt ook aandacht gevraagd voor spinnen in het algemeen.

Bron: Naturalis
Foto: Jinze Noordijk, EIS-Nederland