Steenmarterkalender januari: lange nachten

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

Steenmarters zijn nachtactieve dieren. Meestal gaan ze rond of na zonsondergang op pad, en voor zonsopkomst komen ze weer terug in hun dagrustplaats. Vooral in de winter, als de nachten lang zijn, heeft de steenmarter er geen belang bij om zich overdag te vertonen.

Door vooral ’s nachts op pad te gaan ontloopt de steenmarter dagactieve vijanden. Vijanden als de wolf en de lynx komen bij ons niet meer voor, maar het ontwijken van vijanden zit nou eenmaal in de aard van het beestje. Overigens is ook de mens voor de steenmarter een geduchte vijand, en niet te vergeten diens “trouwe viervoeter” de hond. Vooral steenmarters die binnen de bebouwde kom “wonen” zijn zelden bij daglicht op stap. Toch leeft de steenmarter vaak in de nabijheid van de mens. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat steenmarters een voorkeur hebben voor stenige biotopen. Ze heten tenslotte ook niet voor niets steenmarters. Natuurlijke rotsgebieden zijn er in Nederland weinig, maar de mens heeft deze leemte ruimschoots opgevuld met gebouwen.

Een steenmarter legt per nacht gemiddeld acht kilometer af. De route wordt vooral bepaald door het voedselaanbod. Een steenmarter is overwegend carnivoor, maar daarnaast is hij een opportunistische omnivoor. Hij eet naast vlees als het nodig is ook plantaardig voedsel, en kiest hetgeen dat voorhanden is. In de winter zijn dit vaak kadavers van dode dieren, maar ook valfruit en menselijke etensresten, zoals brood.

Een steenmarter houdt niet van open gebied en kiest zijn route voornamelijk langs beschutting. Per nacht is hij zo’n acht tot tien uur op pad. In de winter heeft hij genoeg tijd om tussendoor “rustpauzes” te houden. Dat betekent overigens niet dat de steenmarter dan ook altijd echt rust houdt. Steenmarters zijn speelse dieren en brengen hun tijd graag door met buiten gevonden “speeltjes”. Steentjes, takjes, lapjes en andere spannende dingetjes namen ze mee naar de nachtrustplaats om mee te ravotten.

De nachtrustplaats is vaak een andere plek dan de dagrustplaats. Overdag slaapt de steenmarter. Binnen een territoriumgebied heeft een steenmarter meestal verschillende dagrustplaatsen. Wat aan het eind van de nacht de doorslag geeft welke plaats gekozen wordt is niet geheel duidelijk. In elk geval speelt de temperatuur een belangrijke rol bij deze keuze. In de winter gebruiken steenmarters vooral wat beter geïsoleerde plekken, zoals stallen, schuren, spouwmuren en zolders.

De Zoogdiervereniging heeft 2013 uitgeroepen tot het Jaar van de steenmarter. Kijk voor meer informatie op de speciale Jaar van de steenmarter website.

Tekst: Bernadette van Noort
Foto: Paul van Hoof, Paul van Hoof Natuurfotografie