De ijseend is terug

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

“De” ijseend is terug! Zo luidt de blije reactie van vogelaars in het Gooi. Het betreft een oude bekende: een mannetje ijseend dat jaarlijks overwintert op het Gooimeer bij Huizen in Noord-Holland. Op 19 december werd hij voor het eerst deze winter weer gezien bij de Pier van Huizen. Het is de elfde winter op rij dat de ijseend daar verblijft; de winter van 2002-2003 was de eerste keer.

De ijseend is een bijzonder fraaie eend, met een voornamelijk zwartwit verenpak en een lange staart. Het is een Arctische soort, die broedt op de toendra’s van het Noordelijk Halfrond, in zowel Eurazië als Noord-Amerika. In Nederland is de ijseend erg schaars. Hij overwintert in klein aantal op de Waddenzee en in zeer klein aantal elders voor de kust. Daarbuiten is hij zeldzaam. Hij leeft vooral van schelpdieren die hij duikend bemachtigt.

Babbelen
IJseenden zitten vaak ver uit de kust. De ijseend van Huizen biedt daarom goede mogelijkheden om deze soort prachtig te zien. Opvallend is zijn luidruchtigheid: hij maakt vaak een babbelend, haast menselijk geluid. Bij gebrek aan vrouwtjes van de eigen soort maakt de ijseend van Huizen regelmatig vrouwtjes brilduikers het hof. Hierbij vliegt hij vaak op, om met stilgehouden vleugels even boven het water te zweven, waarna hij opvallend met zijn borst in het water plonst. Omdat een adult mannetje ijseend zo zeldzaam is in het binnenland, gaat men ervan uit dat de ijseend van Huizen steeds dezelfde vogel betreft.

Gevoelig voor vogelgriep
De belangrijkste overwinteringsgebieden van de ijseend in Europa liggen in de Baltische Zee. De aantallen nemen daar echter snel af; BirdLife International beschouwt de soort nu als bedreigd. De ijseend wordt in de overwinteringsgebieden bedreigd door onder andere verdrinking in visnetten, jacht en olievervuiling en is bovendien erg gevoelig voor epidemieën van vogelgriep. Ook in de broedgebieden heeft de ijseend problemen. Het broedsucces is al jarenlang veel te laag, onder andere omdat de vrouwtjes door een te slechte conditie vaak een broedseizoen overslaan. Ook eist vervuiling van de Noordelijke IJszee uit chemische en nucleaire bronnen zijn tol. In 2006-2007 spoelden duizenden dode ijseenden aan op de kust van de Barentsz Zee in Rusland.

Kijk op www.waarneming.nl voor waarnemingen van de ijseend in Nederland.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Erik de Waard