Láát uw tuin winterklaar

Bericht uitgegeven door EIS-Nederland & De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Er komt een ontelbaar aantal ongewervelde diertjes voor in elke tuin. Zij vormen het grootste deel van de biodiversiteit, zorgen voor afbraak van strooisel, bestuiving van bloemen en zijn voedsel voor allerlei grotere dieren. We kunnen dus niet zonder die kleine diertjes. Hoe zorg je ervoor dat ze in je tuin goed de winter doorkomen? Een van de tips: niet te veel opruimen in de herfst.

Beschutting
In en op de bodem leven heel veel dieren, zoals springstaarten, pissebedden, miljoenpoten en keverlarven. Om hen beschutting te bieden is het aan te raden om grondbedekkers in de tuin te hebben en hier en daar de gevallen bladeren te laten liggen. Eitjes, rupsen en poppen van vlinders vinden in de winter een plek op of in plantmateriaal, dat dan wel moet blijven staan. Perkjes met kale grond en daarin maar enkele plantjes zijn zeer ongeschikt voor dieren.

 Om de tuin nog geschikter te maken kunnen er stammetjes, stukken schors of stenen op de grond worden gelegd. Een muurtje met veel gaten en lang gras of andere planten ertegenaan biedt ook een mooi leefgebied voor vele soorten. Een bijenhotel trekt niet alleen bijen, maar wie goed kijkt ziet dat er veel meer te beleven is. Spinnen maker er hun webje, pissebedden schuilen er voor de regen en wantsen en oorwormen overwinteren erin. 

Al deze structuurelementen kunnen kleine dieren goed gebruiken; regent het dan schuilen ze eronder, wordt de bodem te nat dan kunnen ze een stukje omhoog kruipen, en schijnt de zon op een koude dag dan kunnen ze er bovenop opwarmen.
 

Planten
Voor wie echt veel soorten in de tuin wil hebben, zijn bomen het ultieme middel. In de zomer bieden ze aan de ene zijde warme zonnige plekken en aan andere zijde koelte. Er is altijd veel voedsel aanwezig om hele voedselketens in stand te houden: levend en dood hout en bladeren van de boom zelf, en schimmels en algen die daarop groeien. De stam, takken en bladeren bieden zoveel verschillende minibiotoopjes in de breedte en de lengte dat elke grote boom door vele tientallen soorten en duizenden individuen bewoond wordt. In de winter wordt deze functie nog versterkt. Een heel scala aan diertjes trekt vanuit de bodem de boom in. Hier wordt in spleten, in holtes of onder schors tegen de herfstregen en winterkou geschuild.
Ook andere planten zijn in de winter belangrijk. De stengels van bloeiende kruiden worden in de herfst houtig en hol en zijn zo ook prima schuilplaatsen. Als in de herfst veel planten hun bladeren verliezen, zijn er altijd nog de groenblijvers (bijvoorbeeld hulst, klimop en taxus) waar het goed toeven blijft. Wie deze planten nu afzoekt, ziet dat daar nog allerlei stofluizen, hooiwagens, vliegen en kevers leven. Klimop bloeit bovendien zeer laat, soms tot in december, en levert daarom nog nectar voor insecten, die zo met een gevulde maag kunnen overwinteren. 

Luie tuinierder
Wie van zijn tuin een echt thuis wil maken voor dieren doet er goed aan om in de herfst niet teveel op te ruimen en rommelhoekjes te handhaven. Goed nieuws voor luie tuinierders; zijworden beloond met een hoge biodiversiteit aan fascinerende kleine dieren.

Tekst: Jinze Noordijk, EIS-NL; Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Theodoor Heijerman, Jinze Noordijk & Kars Veling

EIS-Nederland en De Vlinderstichting behoren tot de organisaties die meedoen aan het project "Groen en Doen” van de zes landelijke groene vrijwilligersorganisaties, dat gefinancierd wordt door het Ministerie van Economie.