Groot aantal casarca’s op het Eemmeer
Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]
Op de Natte Hond, in het Eemmeer bij Blaricum (NH), zijn de afgelopen weken grote aantallen casarca’s waargenomen. Er werden hier in juli, net als vorig jaar ruim 600 casarca’s geteld. Nergens in West-Europa worden er zoveel gezien als hier. De grote vraag is: waar komen deze casarca’s vandaan?
De casarca is een grote, gansachtige eend, verwant aan de bergeend. Die verwantschap blijkt uit de kleur en tekening van de kuikens, die van beide soorten zwart-wit getekend zijn. Want verder lijken bergeend en casarca niet erg op elkaar, want de casarca is overwegend diep bruinoranje en heeft grote witte vleugelvelden. De belangrijkste broedgebieden liggen in Centraal-Azië (Kazachstan) maar ook Turkije, Bulgarije en Oekraïne herbergen casarca’s. Ze broeden in open landschappen, rond steppenmeren, maar ook in kloven en in hooggebergten als de Tien-Shan. Vroeger kwam de soort ook algemeen voor in Noordwest-Afrika, maar daar is hij nu zeldzaam.
De Natte Hond in het Eemmeer valt onder de Natuurbeschermingswet en wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Het is er ondiep, rustig en rijk aan voedsel. Ideaal voor veel watervogels, die er komen ruien. Eenden, ganzen en zwanen verliezen dan voor korte tijd hun vliegvermogen. Ze vliegen daarom grote afstanden om veilige ruiplaatsen te vinden. De casarca’s zijn hier vanaf begin juni te vinden, waarna het aantal snel stijgt tot een piek in juli, waarna de aantallen snel verminderen. Al in de jaren negentig werden in het Eemmeer casarca’s gezien, dat vooral vanaf eind jaren negentig snel steeg tot de aantallen van nu. De vraag is waar deze casarca’s vandaan komen. In Nederland broeden ze nauwelijks. Maar in het westen en zuiden van Duitsland broedt een toenemend aantal, vooral langs de Rijn. Meest waarschijnlijk is dat ze daar vandaan komen. In Duitsland hebben onderzoekers casarca’s geringd met gele pootringen en zwarte inscriptie. Het wachten is nu op waarnemingen van casarca’s met deze kleurringen op het Eemmeer.
De casarca’s die in Duitsland broeden zijn oorspronkelijk afkomstig uit gevangenschap en zijn verwilderd. Dit is ook het geval bij de Zwitserse populatie; daar wordt de vogel beschouwd als exoot. Maar casarca’s kunnen ook van ver komen: zo is een casarca uit Kirgizië (Centraal-Azië) ooit in Polen gevonden. En in de negentiende eeuw, toen er nog geen sprake was van verwilderde populaties, werden casarca’s als dwaalgast vastgesteld ver ten westen van het broedgebied, in IJsland en zelfs Groenland. Het is dus in theorie mogelijk dat de ruigroep casarca’s van het Eemmeer voor een deel uit wilde vogels bestaat die hierheen vliegen om veilig te ruien.
Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Piet Munsterman, Saxifraga