Kwik-me-dit, kwartel-is-dat

Bericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland op dinsdag 17 mei 2011

Het lijkt er op dat het een goed kwarteljaar gaat worden. Op een groot aantal plekken worden momenteel kwartels gehoord. Ook ’s nachts. Hoort u een overduidelijk ‘kwik-me-dit’, ‘kwik-me-dit’ terwijl u de slaap niet kunt vatten, dan heeft u een kwartel gehoord. Ondanks uw slaaptekort, mag u zich dan gelukkig prijzen.

De kwartel is in ons land een beetje een onbekende. Slechts weinig mensen krijgen hem ooit te zien en bovendien wisselen de aantallen van jaar tot jaar sterk. Het ene jaar worden er tijdens de voorjaarstrek slechts enkele honderden roepend waargenomen, het andere jaar, zoals nu, worden ze massaal gehoord en gaat het waarschijnlijk om een veelvoud ervan. Op Waarneming.nl zijn afgelopen weekend, behoorlijk verdeeld over het land, enkele honderden kwartels gemeld.

Kwartels overwinteren rond de Middellandse Zee en ten zuiden van de Sahara. Vanaf half april komt de voorjaarstrek goed op gang, en loopt door tot in juli. Het accent van de Nederlandse verspreiding ligt in de oostelijke helft van het land met Groningen, Drenthe en Flevoland als beste provincies. Deze verspreiding is vooral te danken aan de grootschalige akkerbouw in deze provincies. Kwartels zijn met name vogels van akkergebieden. In heel goede kwarteljaren vestigen kwartels zich ook wel in hooilanden die laat gemaaid worden, of zoals op de Veluwe op vergraste heidegebieden.

Tijdens het laatste atlasproject van SOVON (1998 tot 2000) werd de landelijke populatie geschat op 2000 tot 6500 paren, waarvan het grootste deel in Groningen, Drenthe en Flevoland zit. Bij de laatste grote invasie van 1989 lag de schatting op zo’n 8000 tot 12000 paren. Of dat hoge aantal dit jaar ook gehaald wordt is afwachten.

Kwartels leven altijd verborgen in de vegetatie. U zult het moeten doen met ‘kwik-me-dit, kwik-me-dit’ in de avondschermer of het donker. Luister hier naar de kwartel.

Op de SOVON-site is het fluctuerend jaarlijks verloop van het aantal Nederlandse kwartels goed te zien.

Tekst: Harvey van Diek, SOVON Vogelonderzoek Nederland
Foto: IVN Vecht & Plassengebied