Maarts viooltje doet zijn naam eer aan

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Nu, eind februari, zijn op verschillende plekken in Nederland de eerste bloeiende maartse viooltjes gesignaleerd. Volgens de voorspelmodule van De Natuurkalender zullen de meeste eerste waarnemingen van dit plantje komende maand binnenkomen. Het maarts viooltje zal dit jaar dus echt zijn naam eer aan doen. Net als in de afgelopen twee jaar. Anders dan zijn naam doet vermoeden, begon het maarts viooltje vroeger op veel plekken pas in april te bloeien. En in extreem zachte voorjaren, zoals in 2008, werd de helft van de eerste waarnemingen al in februari gedaan.

Eigenlijk worden er ieder jaar in maart wel maartse viooltjes (Viola odorata) gezien. Afhankelijk van het weer in de eerste maanden van het jaar bloeien de eerste exemplaren aan het begin van deze maand, in het midden of pas aan het einde. In extreme jaren kan de mediaan (middelste) van de eerste waarnemingen ook al eind februari of pas begin april liggen. Volgens de voorspelmodule van De Natuurkalender zal de mediaan van de eerste waarnemingen van het maarts viooltje dit jaar rond 15 maart uitkomen. In het koude voorjaar van vorig jaar werd de middelste van alle eerste waarnemingen pas op 27 maart gedaan, en in het vrij koude begin van 2009 op 21 maart. Zoals het er nu uitziet is het maarts viooltje dit jaar dus ruim eerder dan de afgelopen twee jaar. In het extreem zachte voorjaar van 2008 lag de mediaan al op 28 februari; vroeger was dit gemiddeld pas op 4 april.

Een lust voor mens en dier
Naast zijn dienst als vroege voorjaarsbode, kunnen mens en dier op nog veel meer manieren van het maarts viooltje profiteren. Rupsen van de keizersmantel doen zich ieder voorjaar te goed aan het plantje. Door zijn diep paarsblauwe kleur en aangename geur is het maarts viooltje ook bij de mens zeer geliefd. De prettige, zoete geur leidde ertoe dat men in de oudheid verleidelijke eigenschappen aan het maarts viooltje toeschreef; binnen het Christendom werd het plantje een symbool van zuiverheid en zedigheid. Sinds de Romeinse tijd wordt het plantje gekweekt als sierplant en bestanddeel voor parfums. Daarnaast worden er tal van geneeskrachtige eigenschappen aan het maarts viooltje toegeschreven. Bijvoorbeeld als middel bij hoest en bronchitis, bij oogontsteking, kalmeringsmiddel en als onderdeel van de behandeling van verschillende soorten kanker. Tenslotte gebruikte men in de oudheid kransen van maartse viooltjes om katers te voorkomen.
Meer wetenswaardigheden over dit veelzijdige plantje vind je op de website Plantaardigheden.

Tekst: Sara Mulder, De Natuurkalender
Foto's: Paul Busselen, K.U. Leuven Campus Kortrijk