Geen tweede wespenpiek in september

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op zondag 30 augustus 2009

De afgelopen dagen werd door diverse media gemeld dat het hoogtepunt van de wespenoverlast pas in september verwacht wordt. Koninginnen zouden door het mooie weer langer doorgaan met het leggen van eitjes en daardoor ook twee keer zoveel eitjes produceren als normaal. Eerdere studies naar de ontwikkeling van wespennesten laten echter zien dat de kans daarop klein is. Een eventuele tweede generatie zal pas eind oktober begin november voor overlast kunnen zorgen mits we dan met zoetigheid op het terras zitten.

De berichten in de media over een piek van wespenoverlast in de loop van september zijn afkomstig van professor Jacobs van de Universiteit van Gent. Die opperde dat door het mooie weer de wespenkoninginnen langer doorgaan met het leggen van eitjes waardoor er nog meer wespen in de loop van september te verwachten zijn. Bij navraag blijken hier nog geen harde bewijzen voor te zijn. Bestaande modellen uit de wetenschappelijke literatuur die de ontwikkeling van wespennesten in de tijd beschrijven laten zien dat koninginnen maar gedurende 120 dagen eieren leggen. Na die tijd raken ze fysiek uitgeput. Rond dag 70 worden de meeste eieren per dag gelegd, variërend tussen de 155 en 300 eieren per dag. Na dag 70 neemt normaal gesproken de snelheid van het leggen van eitjes af.

Duur overlast
Uit de waarnemingen van ‘eerste wesp’ die via www.natuurkalender.nl doorgegeven zijn concluderen we dat de meeste koninginnen in de eerste week van april uit winterslaap zijn gekomen. De koningin is toen begonnen met het maken van het nest en het leggen van de eitjes. Rond half juli zouden de koninginnen dan stoppen met het leggen van nieuwe eitjes. De eerste nieuwe koninginnen kwamen rond begin juli tevoorschijn. Het aantal larven in het nest nam toen snel af waardoor de werksters in toenemende mate vervelend werden omdat ze op zoek gingen naar zoetigheid. Vanaf het moment dat de koninginnen uit het ei kruipen komen er nauwelijks nog werksters bij. De werksters leven nog zo’n 6 weken waardoor ze tot eind augustus en voor de laatste nesten tot halverwege september nog voor overlast kunnen zorgen. De mate van overlast wordt echter mede bepaald door het weer.

Tweede generatie koninginnen
Normaal gesproken zoeken de nieuwe koninginnen na paring met een mannetje een plek om te overwinteren . Ervaringen in onder andere Nieuw Zeeland laten zien dat als het weer goed blijft een aantal van de nieuwe koninginnen nog hetzelfde jaar een nieuw nest beginnen en niet wachten tot het volgende jaar. Uitgaande van het model dat de ontwikkeling van een wespennest beschrijft zouden dan rond eind oktober en begin november de tweede generatie koninginnen gaan verschijnen. Of dit ook echt gebeurt en hoeveel nesten succesvol zijn is mede afhankelijk van het weer en de voedselbeschikbaarheid.

Duizenden muggen en spinnen
In de eventuele nieuwe nesten worden ook weer duizenden werksters geboren maar die zorgen niet voor overlast. In tegendeel, ze vangen juist duizenden muggen, vliegen en spinnen weg die ze aan hun larven voeren. Een studie uit 1921 laat zien dat 300 tot 400 werksters van de Duitse wesp in 6 uur tijd 2500 vliegen en 650 langpootmuggen en steekmuggen naar hun nest brachten. Eventuele overlast treedt bij de tweede generatie pas op eind oktober tot begin november op, het moment waarop de nieuwe koninginnen uitvliegen. Dan zullen echter maar weinig mensen met zoetigheid in de tuin of op het terras zitten.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender
Foto boven: Soebe, GNU-licentie
Foto onder: Arnold van Vliet