Exotische stinkzwammen en duivelseieren

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op vrijdag 21 augustus 2009

Ook onder de paddenstoelen kennen we exoten: soorten die bewust of onbewust zijn ingevoerd in Nederland. Veel van hen behoren tot de stinkzwammen. Sommigen worden maar een enkele keer gezien; anderen vestigen zich permanent. Meld deze paddenstoelen, zodat bekend wordt in hoeverre ze zich uitbreiden. 

	Inktviszwam

In Nederland zijn negen soorten stinkzwammen bekend. Enkele hiervan bereiken Nederland slechts een enkele keer op eigen kracht. Twee soorten stinkzwammen zijn echte exoten die zich hier vanuit verre streken gevestigd hebben. De opvallende uit Australië afkomstige inktviszwam (Clathrus archeri) die in het oosten en zuiden van het land sinds 1973 met enige regelmaat te vinden is, is er één van. De andere is de spitse stinkzwam (Mutinus elegans) die vanuit de Verenigde staten ons land bereikt heeft. De spitse stinkzwam is minder opvallend dan de inktviszwam. Ze wordt zelden gesignaleerd maar komt waarschijnlijk meer voor. De spitse stinkzwam is in Nederland in 1989 voor het eerst gevonden en de vondsten hebben zich tot nu toe beperkt tot de provincie Gelderland.

Spitse stinkzwam		Spitse stinkzwam duivelsei

Stinkzwammen verspreiden hun sporen door vliegen aan te trekken met hun stank. Als deze op de stinkzwam landen, blijven de sporen aan de poten van de vlieg plakken. Opvallend is dat er in tegenstelling tot de erop gelijkende roze stinkzwam (Mutinus ravenelii) weinig vliegen op spitse stinkzwam te vinden zijn. Wellicht probeert de spitse stinkzwam vliegen te lokken die in Nederland niet aanwezig zijn.

	Roze stinkzwam

Van exoten is bekend dat ze eenmaal in andere landen aangekomen kunnen uitgroeien tot een ware plaag. Bij paddenstoelen is daar veel minder over bekend. Dit heeft te maken met hun ondergrondse levenswijze en het korte leven van hun vruchtlichamen. Vaak is ook niet bekend of de sporen op eigen kracht of door menselijk handelen hier zijn gekomen. Om te weten te komen waar de spitse stinkzwam en de inktviszwam voorkomen is het nodig verspreidingsgegevens te verzamelen. Met deze verspreidingsgegevens is het mogelijk na te gaan of en hoe zij zich verspreiden.

Sommige paddenstoelen ruik je voor je ze ziet. Aan stinkzwammen en de duivelseieren waaruit ze tevoorschijn komen hebben mensen door de eeuwen heen allerlei machten en krachten toegekend. Het eten van duivelseieren zou bijvoorbeeld potentieverhogend werken. Het eten van duivelseieren lijkt echter weinig aantrekkelijk. Toch graven herten ze ook wel uit om te eten. Het is vooral de stank die de volwassen exemplaren verspreiden waarvan iedereen ze kent.

Meld je vondst bij: www.telmee.nl of  www.waarneming.nl.

Tekst: M.W.Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: M.W.Boomsluiter en H.A.Huijser