Magnetische herten

Bericht uitgegeven door Zoogdiervereniging VZZ op zondag 21 september 2008

Duitse onderzoekers bestudeerden satellietbeelden en kwamen tot de conclusie dat grote zoogdieren als herten magnetische velden herkennen.

Dat er dieren zijn die de magnetische velden van de aarde kunnen ‘voelen’, is bij iedereen wel bekend. Zalm en ook sommige soorten vogels en schildpadden gebruiken het aardse magnetisme voor oriëntatie tijdens hun migratie. Ook knaagdiersoorten en een aantal vleermuizen maken handig gebruik van hun magnetische kompas. Van vee is bekend dat dieren in een kudde tijdens het grazen allemaal dezelfde kant opkijken. Heeft dit te maken met magnetische velden of richt het vee zich op andere factoren, zoals bijvoorbeeld wind, temperatuur of zonlicht?

Om antwoord te krijgen op deze vraag bestudeerden Sabine Begall en Hynek Burda van de universiteit van Duisburg ruim 8.500 stuks vee op satellietafbeeldingen van Google Earth. Verder deden zij veldwaarnemingen bij bijna 3.000 herten. Het viel de onderzoekers op dat veel dieren in de kudde tijdens het grazen en rusten met hun kop naar het magnetische noorden stonden. Ongeveer een derde van de dieren uit de kudde stond juist met hun kop naar het magnetische zuiden. De biologen denken dat dit deel van de kudde eventuele roofdieren goed in de gaten kan houden.

Begall en Burda weten zeker dat de grote zoogdieren reageren op magnetisme en niet op andere factoren als wind, temperatuur of zonlicht. Twee belangrijke observaties gaven hierbij de doorslag. Terwijl wind en zonlicht gedurende het onderzoek steeds van een andere kant kwamen (en dus ook de temperatuur wisselend was), bleven de dieren in de magnetische noord-zuid oriëntatie staan. Bovendien is bekend dat wind en zonlicht meer een oost-west oriëntatie hebben. Als de dieren in de kuddes zich hierop zouden richten, zouden ze dus nooit met hun kop naar het noorden gaan staan.

Het is duidelijk dat grote zoogdieren ook kunnen reageren op de magnetische velden van de aarde. Waarom zij dit doen, is echter nog een raadsel. Is er alleen sprake van een prikkel, een soort zesde zintuig of maken herten en vee echt gebruik van hun gevoel voor magnetisme? De magnetische velden kunnen voor de zoogdieren bijvoorbeeld een constante factor zijn voor oriëntatie. Wanneer de kudde tijdens het grazen of rusten verstoord wordt door roofdieren en moet vluchten, kunnen de dieren de plek waar zij bezig waren snel terugvinden.

Bron: www.kennislink.nl
Foto: Heinz Seehagel, GNU Free documentation license