Vervellen; ook kikkers krijgen een nieuw jasje!

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op zondag 10 augustus 2008

Hagedissen en slangen vervellen. Dat doen ze meerdere keren per jaar. Wat veel mensen niet weten is dat ook kikkers, padden en salamanders vervellen.

Amfibieën vervellen bijvoorbeeld wanneer ze in het voorjaar vanuit hun overwinteringplek op het land, het water opzoeken. Later in het jaar vervellen ze nog een keer wanneer ze de omgekeerde route afleggen. Bij de watersalamanders scheurt de huid bij de kop open en wordt hij vervolgens aan één stuk afgestroopt. Als je zo’n huidje, compleet tot en met de minieme teentjes, in het water ziet zweven, is het net een ‘spooksalamander’. Vaak zul je dat overigens niet zien; de oude huid wordt door salamanders meestal opgegeten.

Hagedisjes en slangetjes vervellen kort na de geboorte voor het eerst. Volwassen reptielen vervellen vaak ook rondom de voortplantingsactiviteit. Kort voor de vervelling is bij slangen de huid dof en krijgen de ogen een melkachtige kleur. Er komt namelijk een vloeistof tussen de oude en nieuwe huid, die ervoor zorgt dat de oude huid los komt. Stichting RAVON krijgt wel eens vragen over deze vermeende blinde slangen. Een oogprobleem hebben ze dus zeker niet, hoewel het zicht door de vloeistof wel tijdelijk vertroebeld is. Bij slangen en hagedissen scheurt de huid bij de bek open. Slangen en de hazelworm stropen de huid in één keer af door tussen takken of stugge planten door te kruipen. Hagedissen vervellen in flarden.

Een vervellingshuid van een slang of hagedis vind je niet makkelijk. Met veel geluk valt je een stukje ‘verweerd boterhamzakje’ tussen de heide of het gras op. Dat kan een vervelling zijn. Van dichtbij zie je duidelijk alle schubjes van de reptielenhuid. Vaak zie je de tekening, zoals de zigzagstreep van een adder of de lengtestrepen en vlekken van een zandhagedis, nog duidelijk op de vervellingshuid terug. Kenners kunnen meestal wel vaststellen van welk dier een vervellingshuid afkomstig is. Let wel op als je een vervellingshuid van een slang tussen de heide uitpeutert: de eigenaar kan er naast liggen en dat kan ook een adder zijn!

Mensen vervellen overigens ook. Dagelijks verliezen we enorme hoeveelheden huidcellen, die gelukkig weer worden aangevuld. Het gaat bij ons doorgaans om losse cellen. Na zonnebrand gaat het soms met flarden, maar geen mens stapt ’s ochtend uit zijn omhulsel, behalve (voor de liefhebbers van popmuziek) Robby Williams...

Tekst en foto's: Jeroen van Delft, Stichting RAVON