Insectendodende schimmels inzetbaar tegen loodverontreiniging?

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Voor het eerst is aangetoond dat schimmels in staat zijn lood om te zetten in voor het milieu onschadelijke stoffen. De hiervoor verantwoordelijke schimmels zijn echter ook op andere gebieden actief.

Lood is een voor plant en dier vergiftig metaal dat hardnekkig in de bodem kan blijven en zo voor veel problemen kan zorgen. Een oplossing voor dit probleem zou dan ook zeer welkom zijn.

In een artikel in Current Biology (22 blz.1-5, februari 2012) is onlangs een mogelijke oplossing aangereikt voor het schoonmaken van door lood verontreinigde bodem. Er werden twee schimmels gepresenteerd die onder laboratoriumomstandigheden in staat blijken lood om te zetten in het voor het milieu onschadelijke chloropyromorfiet.

De gebruikte schimmels, oorspronkelijk gevonden in een bodemmonster in een verlaten loodmijn in Schotland, lijken dus het ei van Columbus. Maar beide schimmels, Metarhizium anisopliae en Paecilomyces javanicus, die overal ter wereld in de bodem voorkomen, zijn vooral bekend als schimmels die insecten aantasten en doden.

Zo wordt de schimmel Metarhizium anisopliae op grote schaal wereldwijd toegepast als verdelger van termieten, sprinkhanen en thrips. Zo’n 200 soorten insecten worden gedood door één van de vele variëteiten van deze schimmelziekte. Daarnaast is Metarhizium anisopliae is ook succesvol ingezet om biodiesel te produceren.

Maar ook Paecilomyces javanicus eet meer dan lood alleen. Het vormt een belangrijk biologisch middel tegen een schadelijke kever, de Koffiebesboorder, die het gemunt heeft op de bessen van de Koffiestruik die uiteindelijk onze koffiebonen leveren. Paecilomyces-soorten doden vooral nachtvlinders, maar Paecilomyces javanicus kan in heel zeldzame gevallen zelfs mensen infecteren.

De hier afgebeelde Bepoederde rupsendoder (Paecilomyces farinosus) is een in Nederland algemeen voorkomende verwant van Paecilomyces javanicus. Deze wordt door mycologen regelmatig gevonden. Ze tast het poppenstadium van nachtvlinders aan.

Het gaat dus in beide gevallen om heel veelzijdige schimmels die van alle markten thuis zijn. Nu nog even afwachten of ze bij het inzetten om bodemverontreiniging op te ruimen zullen kiezen voor lood of iets dat lichter verteerbaar is.

Tekst: Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Anonymous Wikicommons; Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging