Duitse ridders volgen Amerikanen op

Bericht uitgegeven door Micrasterias (Sieralgen- en Kranswierenwerkgroep van Natuurpunt) op [publicatiedatum]

Van planten en vogels is bekend dat sommige soorten hun areaal op een opmerkelijke manier uitbreiden. Maar ook bij microscopische organismen is dat het geval, ook al is dat veel moeilijker vast te stellen en op te volgen. Onderzoek toont aan dat twee soorten sieralgen, Amerikaans ridderkruis en Duits schijnridderkruis, op korte tijd een opgemerkte opmars maakten in ons land.

Amerikaans ridderkruis (Micrasterias americana) en Duits schijnridderkruis (Euastrum germanicum) zijn beide sieralgen, een soortenrijke groep van microscopisch kleine groenwieren. Amerikaans ridderkruis is een soort met een hele ruime verspreiding die o.a. al zeer lang in Groot-Brittanië en Midden-Europa aanwezig is. In België werd ze pas rond 1950 voor het eerst opgemerkt. Ook in Zuid-Nederland werden toen de eerste vondsten geregistreerd. In de Antwerpse en Limburgse Kempen komt deze soort momenteel vrij algemeen voor o.a. in grotere vijvers en in regenwaterplassen. Meer info.

Duits schijnridderkruis is een Middeneuropese soort die bv. nog niet gevonden werd in Groot-Brittanië. Ze is al een tiental jaar bekend uit Nederland en het aantal waarnemingen neemt er de laatste tijd sterk toe. In 2011 werd de soort voor het eerst opgemerkt in Vlaanderen. In waterstalen uit het natuurgebied Buitengoor in Mol en uit een recent gegraven grote poel in de watering van het natuurgebied Hageven werd deze fraaie soort na microscopisch onderzoek aangetroffen.

Waarom beide soorten zich uitbreiden, is niet met zekerheid geweten. Amerikaans ridderkruis is een pioniersoort die lijkt te profiteren van de vele natuurontwikkelingsprojecten, waardoor nieuwe vennen ontstaan met kale bodems en voedselarm water. Beide vondsten van het Duits schijnridderkruis waren in gebieden die onder invloed staan van kalkrijk kanaalwater, waardoor de zuurtegraad van de poelen gebufferd is. De uitbreiding van het Duits schijnridderkruis zou kunnen te maken hebben met de klimaatopwarming.

Micrasterias is de recent opgerichte Sieralgen- en kranswierenwerkgroep van Natuurpunt. Gespecialiseerde vrijwilligers verzamelen kennis over de verspreiding van sieralgen en kranswieren in Vlaanderen en onderzoeken het verband tussen de soortendiversiteit en waterkwaliteit. Geïnteresseerd om je ook in deze soortgroep te laten 'onderdompelen'? Neem dan een kijkje op de website van de werkgroep, of neem contact op met Jos Gysels.

Tekst: Jos Gysels, Natuurpunt Educatie & Gilbert Loos, Micrasterias, Sieralgen- en Kranswierenwerkgroep Natuurpunt
Foto’s: Gilbert Loos & Jos Gysels