Aantal vogels boerenland hard achteruit
Vogelbescherming NederlandBericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]
Populaties van boerenlandvogels in Europa zijn gedaald naar een dieptepunt. Dit blijkt uit de laatste gegevens van het Pan-European Monitoring Scheme. Hierin zijn tussen 1980 en 2009 populaties van 145 algemene vogelsoorten in 25 landen gemonitord. De resultaten laten zien dat boerenlandvogels het hardst achteruit gaan en dat ze de laagste aantallen ooit hebben bereikt.
In de Top 10 van de snelste dalers staan onder verschillende kenmerkende soorten van het Nederlandse boerenland, zoals patrijs (66% afname), grutto (55% afname), graspieper (51% afname) en kneu (49% afname). Daarnaast nemen ook andere soorten sterk in aantal af (zie tabel onderaan). Intensivering van de landbouw is één van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang van boerenlandvogels. De resultaten laten duidelijk zien dat een hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) noodzakelijk is om boerenlandvogels duurzaam te beschermen, onder andere door boeren te belonen en te stimuleren om beheersmaatregelen uit te voeren.
In oktober worden de voorstellen verwacht voor het nieuwe GLB dat zal lopen van 2014 tot 2020. Vogelbescherming Nederland vreest dat deze voorstellen onvoldoende middelen zullen bevatten voor agrarisch natuurbeheer en andere natuurvriendelijke methoden voor landbouw.
Steven Kragten, senior beleidsmedewerker landelijk gebied bij Vogelbescherming Nederland: “Het is bekend dat onze weide- en akkervogels hard achteruitgaan en blijkbaar geldt dit voor heel Europa. Dit is geen toeval, het gehele Europese landelijk gebied is gevormd door het GLB. Dit beleid heeft geleid tot hogere voedselproductie, maar onze boerenlandvogels hebben hier de prijs voor betaald.”
Volgens Vogelbescherming Nederland biedt het nieuwe GLB een uitgelezen mogelijkheid om het verlies aan biodiversiteit op het Europese platteland tegen te gaan. Hiervoor dienen voldoende middelen te worden gereserveerd om de uitvoer van effectief agrarisch natuurbeheer mogelijk te maken. Steven Kragten: “Het gaat niet om een keuze maken tussen het produceren van voedsel en natuurbescherming. Wij zijn er van overtuigd dat beide hand in hand kunnen gaan”.
Recente aankondigingen over het EU budget laten echter zien dat beleidsbepalers pleiten voor minder geld in de tweede pijler van het GLB. Hieruit wordt onder andere het agrarisch natuurbeheer betaald. Daarnaast laat een recentelijk uitgelekt document zien dat er plannen zijn om lidstaten de mogelijkheid te bieden om middelen te verschuiven van agrarisch natuurbeheer naar andere doelstellingen.
De resultaten van het Europese vogelmonitoringprogramma toont aan dat de EU de biodiversiteitsdoelstellingen voor 2010 niet haalt en dat ook de doelstellingen voor 2020 waarschijnlijk niet gehaald zullen worden. Alhoewel de lidstaten de nieuwe biodiversiteitsstrategie afgelopen juni hebben omarmd is het nog wachten op toezeggingen om deze doelstellingen ook daadwerkelijk te behalen.
| Naam NL | Trend* | Europese trend** | Rode Lijst | |
| 1 | Patrijs | 95% | 66% | Ja |
| 2 | Grutto | 60% | 55% | Ja |
| 3 | Graspieper | 50% | 51% | Ja |
| 4 | Kneu | 50-75% | 49% | Ja |
| 5 | Tureluur | 50% | 46% | Ja |
| 6 | Torenvalk | 50%*** | 42% | Nee |
| 7 | Kievit | 40%*** | 38% | Nee |
| 8 | Boerenzwaluw | 50-75% | 33% | Ja |
| 9 | Zomertortel | 85% | 22% | Ja |
| 10 | Veldleeuwerik | 90% | 19% | Ja |
Tabel: Top 10 van snelste dalers van het Nederlandse boerenland (* Bron: Van Beusekom et al, 2005; ** Bron: www.ebcc.info/index.php?ID=457; *** Bron: www.vogelbescherming.nl)
Tekst: Marieke Dijksman en Steven Kragten, Vogelbescherming Nederland
Foto: IVN Vecht en Plassengebied