Zonder extra inspanning haalt EU biodiversiteitsdoelen niet

Meer dan ooit is het nodig de biodiversiteitscrisis een halt toe te roepen. De natuur is er slecht aan toe door menselijke ingrepen, verlies aan leefgebied, klimaatverandering en verontreiniging. Om verdere achteruitgang van dier- en plantensoorten te voorkomen heeft de Europese Unie een Biodiversiteitsstrategie voor 2030 opgesteld. Deze strategie bevat ambitieuze en noodzakelijke doelen om natuur beter te beschermen en te herstellen, maar de EU-landen zijn niet op weg de doelen voor 2030 te halen.

Extra acties nodig

Een van de centrale acties uit de Biodiversiteitsstrategie is het verbeteren en uitbreiden van het netwerk van beschermde gebieden. Voor 2030 moet ten minste dertig procent van het land en dertig procent van de zee in Europa effectief beschermd zijn, waarvan een derde strikt beschermd. Dit ‘dertig procent beschermde gebieden-doel’ is in Nederland binnen bereik als de nieuw aan te wijzen Natura 2000-gebieden voor vogels op land en zee worden meegerekend. Van strikte bescherming daarvan is nu op minder dan één procent van land en zee sprake.

Doelen voor natuurherstel buiten bereik

Een ander doel van de Biodiversiteitsstrategie is in 2030 minimaal dertig procent herstel van alle beschermde soorten en habitats die in ‘slechte staat van instandhouding’ verkeren, zoals de officiële terminologie luidt. Uit het BirdLife-rapport blijkt dat EU-lidstaten dat doel niet gaan halen zonder extra maatregelen.

Dat geldt ook voor Nederland, waar meer dan tachtig procent van de natuur in slechte staat verkeert (bron: Nationaal Dashboard Biodiversiteit). Ook gaan de aantallen van weidevogelsoorten al vele jaren zorgwekkend achteruit. Duidelijk voorbeeld is de grutto – onze nationale vogel – waarvan de populatie in de afgelopen vijftig jaar sterk is gekelderd van 120.000 paren naar rond de 25.000 paren. Dit is het gevolg van de achteruitgang van hun broedgebieden, in omvang en kwaliteit, en intensivering van landbouw. Dit terwijl Nederland internationaal van groot belang is voor de grutto en ons land daarom een internationale verantwoordelijkheid heeft om de soort voor uitsterven te behoeden. Het ontbreken van daadkrachtige actie om dat tegen te gaan, is de reden waarom de Europese Commissie onlangs een inbreukprocedure is gestart tegen Nederland.

Natuurherstelwet

Het goede nieuws is dat de nieuwe EU-natuurherstelwet een belangrijke impuls geeft aan het herstel van de ernstig aangetaste natuur in Europa. Deze wet vereist dat de EU-lidstaten herstelmaatregelen treffen om tegen 2030 twintig procent van de aangetaste natuur op land en zee te herstellen en tegen 2050 alle aangetaste natuur. Samen moeten de lidstaten ervoor zorgen dat deze waardevolle ecosystemen weer gezond worden.

Een vereiste is dat de lidstaten binnen twee jaar een nationaal herstelplan moeten indienen bij de Europese Commissie, waarin staat hoe zij gaan voldoen aan de verplichtingen uit de natuurherstelwet. Een kans voor Nederland om te laten zien dat het de biodiversiteitscrisis én de klimaatcrisis serieus neemt door een ambitieus herstelplan op te stellen.

Meer informatie

• Lees het bericht van BirdLife met het volledige rapport: EU falling short on 2030 biodiversity goals - BirdLife International

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Edwin ter Hennepe (leadfoto: gruttojong); Ernst Bos