Nieuwe resultaten: uitgezette jonge oesters leven en groeien van zandkorrel tot twee-euromunt!
ARK Rewilding NederlandVanaf de trailerhelling op de Brouwersdam in Zuid-Holland varen ecologisch onderzoekers en duikers van Waardenburg Ecology richting het enige bekende, nog levende oesterrif in de Nederlandse Noordzee. Onder water maken ze videobeelden van de oesterkorven die in het voorjaar van 2023 en 2024 werden uitgeplaatst door ARK en het Deense energiebedrijf Ørsted. Ernst: “De duikers kwamen terug met het nieuws dat alles wat we hebben uitgezet, er nog ligt. De biologisch afbreekbare structuren hebben dus standgehouden tijdens de winterstormen. Sommige korven en netten zijn al aan het desintegreren. Dat is volgens plan: zo krijgen de groeiende oesters meer ruimte. Maar het is wel essentieel dat ze zich ook hierna kunnen blijven vasthouden aan een harde structuur op de zeebodem. Het moet nog blijken of de oesters voldoende verankerd zijn als de korven zijn verdwenen, maar voorlopig is dit goed nieuws!”
De duikers namen ook tientallen oesters mee terug naar de kust. Daar doen teamleden van ARK de eerste tellingen en checks. “We hebben alle schelpen gefotografeerd. We hebben geteld hoeveel jonge oesters nog levend op de schelpen zitten en van iedere jonge oester de breedte en lengte opgemeten”, vertelt Ernst. “Ik kan nog niet zeggen hoe gezond ze zijn en of ze al voortplantingsorganen hebben ontwikkeld. Daar gaat Wageningen Marine Research onderzoek naar doen.”
Het is belangrijk om de oesterkorven, de ontwikkeling van de oesters en het gebied goed in de gaten te houden. Ernst: “Als je er niet bent om te kijken, heb je geen flauw idee wat er gebeurt en of wat je doet, werkt. Je gaat altijd tegen dingen aanlopen die je van tevoren niet gedacht had. Dit jaar hebben bijvoorbeeld de mossels in de Voordelta zich massaal voortgeplant en waren er veel jonge mosselen in het gebied te vinden. Dat betekent dat er veel nieuwe schelpen beschikbaar komen in het gebied, wat heel gunstig kan zijn voor een toekomstig rif of de uitbreiding van het rif dat er nu al ligt.”
Monitoring van uitgezette oesters bij de Voordelta 2024 (Bron: ARK Rewilding Nederland)
Volhouden en vasthouden
In mei van dit jaar gingen er opnieuw tientallen oesterkorven met daarin miljoenen jonge oesters naar zee. Ook deze korven werden uitgezet in de Voordelta, in de buurt van het enige bekende levende rif. Het uitzetten van deze jonge oesters maakt deel uit van het driejarige plan van ARK en Ørsted. De organisaties vonden elkaar in de ambitie voor meer en meer diverse natuur in de Noordzee. Ernst: “Om het natuurlijke proces van rifherstel aan te jagen, heb je een lange adem nodig. We willen genoeg oesters en oesters van verschillende generaties introduceren. Dat doen we met speciale oesterkorven die de jonge oesters een poos op hun plek houden, en daarna langzaam afbreken. Oesters zijn ‘biobouwers’. Als ze overleven en voortplanten, kunnen ze schelp op schelp een nieuw rif bouwen.” Karin Bilo, ecoloog bij Ørsted, vult aan: “Als dit lukt, biedt dat kansen voor nieuwe riffen op andere plekken in de Noordzee. Windmolenparken bieden bodemrust en stortstenen als aanhechtingsbasis, dus dat kan een goede plek zijn. Maar bij Ørsted willen we verdergaan dan dat: we willen een netto positieve impact hebben op de natuur bij alle toekomstige windmolenparken die we realiseren. Zelfs de grootste windmolenparken doen geen recht aan de omvang van de vroegere riffen. Daarom werken we ook aan herstel in kansrijke natuurgebieden buiten windmolenparken.”
Oesters uitzetten in de Voordelta, 2024 (Bron: ARK Rewilding Nederland)
Comeback van Noordzeenatuur
Ooit krioelde de bodem van de Noordzee met oesterriffen. Europese platte oesters waren er in overvloed en bouwden grote 3D-structuren onder water. In alle hoekjes en gaatjes van die riffen vonden talloze vissen, planten, roggen, haaien, kreeften en andere soorten er een plek om te leven, eten, schuilen en zich voort te planten. Door omstandigheden en menselijk toedoen zijn de riffen van de Noordzee nu grotendeels verdwenen. Daarmee is het aantal dieren en planten, en het aantal verschillende soorten in zee gekelderd. Toch is er hoop. De Noordzee heeft – als we het toelaten – een enorme herstelkracht. Ze is verrassend rijk aan voedingsstoffen en kringlopen van mineralen. Voortplanting onder water gaat in gigantische hoeveelheden: vissen leggen duizenden eitjes, schelpdieren zoals oesters zelfs miljoenen. In potentie kan het rijke, gevarieerde leven van de Noordzee dan ook een comeback maken. ARK en Ørsted zetten zich ervoor in om de omstandigheden te creëren waarin de Noordzeenatuur zichzelf kan herstellen. Dat begint bij het terugbrengen van de allerbelangrijkste levensbron: de riffen.
Tekst: ARK Rewilding Nederland
Beeld: Marijn Smulders, Deltafilm; ARK Rewilding Nederland; Onderwaterbeelden.nl