Geul met omgevallen boom

Herstel van Europese rivieren essentieel voor klimaatweerbaarheid en biodiversiteit

WWF Nederland
5-JUL-2024 - WWF Europe heeft op 2 juli 2024 het rapport Rivers2Restore gelanceerd. Dit rapport beschrijft 11 casestudies in Europa waarbij het herstellen van de natuurlijke vorm en stroom van rivieren en het opnieuw verbinden met hun uiterwaarden enorme voordelen zal opleveren voor de samenleving, de economie en de natuur. Dit omvat onder andere het verminderen van de impact van overstromingen en droogtes.

Deze door WWF geselecteerde projecten zullen ook bijdragen aan de doelstelling van de EU-wet inzake natuurherstel om tot 2030 minstens 25.000 kilometer aan vrij stromende rivieren te herstellen.

Huidige uitdagingen en voordelen van herstel

Europese rivieren zijn ernstig aangetast door dammen, dijken en uitbaggering, wat leidt tot frequentere en intensere overstromingen en droogtes. Deze problemen worden verergerd door klimaatverandering en vereisen dringende actie om verdere schade te voorkomen. De voordelen van rivierherstel zijn onder andere:

  • Klimaatweerbaarheid: Herstelde rivieren bieden natuurlijke buffers tegen extreme weersomstandigheden door overtollig water op te slaan en droogtes te verzachten.
  • Biodiversiteit: Het herstellen van de natuurlijke stroom en habitats van rivieren ondersteunt het herstel van aquatische ecosystemen en de soorten die daarvan afhankelijk zijn.
  • Economische groei: Gezonde riviersystemen stimuleren toerisme en recreatie, wat leidt tot economische voordelen voor lokale gemeenschappen.

Tekening van een vrij stromende rivier

Wateroverlast steeds groter probleem

In Europa ervaren we steeds vaker de gevolgen van extreem weer. Dit voorjaar hadden we op veel plekken in Nederland te maken met wateroverlast: van ondergelopen straten in Friesland tot campings in Limburg die ontruimd moesten worden. En ook de recente overstromingen in Zwitserland zijn een goed voorbeeld van de gevolgen van extreem weer. Daar was de rivier voorheen vijf keer zo breed als dat deze nu is, waardoor het water na hevige sneeuwval nauwelijks door de smalle doorgang kan. Als we rivieren de ruimte geven, kan water beter worden opgeslagen en zijn we beter beschermd tegen wateroverlast. Ook in Nederland kunnen we natuur als oplossing inzetten om de gevolgen van klimaatverandering te verminderen en tegelijk te bouwen aan een mooier en natuurlijker Nederland. Denk aan meer duinen en kwelders in de kustregio om stormen op te vangen en ruimte voor de rivier om hoge rivierafvoeren op te vangen.

Natuurkracht

Na de hevige regenval en overstromingen in Zuid-Limburg in 2021 ontwikkelde WWF Nederland samen met andere natuurorganisaties het initiatief Natuurkracht. Hierin wordt ruimte gegeven aan de natuur en natuurlijke processen zodat het landschap weer als natuurlijke spons kan fungeren. Het herstel van hellingbossen, beekdalen en andere natte natuur helpt wateroverlast te verminderen en biedt tevens een waterbuffer ten tijde van droogte. Inmiddels is al tien procent van het herstel, zoals beschreven in de Natuurherstelwet, gerealiseerd. Freeflowing, zoals de strategie heet, wordt op steeds meer plaatsen toegepast.

WWF-NL is partner van Natuurkracht, het fonds en innovatieprogramma voor natuurlijke oplossingen voor waterveiligheid. Bas Roels, adviseur Nederlandse delta en rivieren van WWF: "Met Natuurkracht laten we zien dat er veel steun is voor vrij stromende rivieren in Nederland. WWF Nederland zet zich ook in op rivierherstel in het stroomgebied van de Maas en de Rijn. Daarbij trekken we samen op met Rivers2Restore. Zo bouwen we in heel Europa aan natuurherstel en meer waterveiligheid."

Nederland gericht op de Geul

In Nederland richt het Rivers2Restore project zich op het herstel van de Geul. Sinds de jaren negentig hebben WWF en partners drainagebuizen verwijderd, landbouwgronden omgevormd tot bos en kleine waterwegen in het stroomgebied verwijderd. De overheid investeert al in de Geul en Gulp om toekomstige overstromingsrampen te voorkomen. Er is een voorlopige financiering verkregen van Natuurkracht, maar dat is slechts een startkapitaal. Voor de volgende fase en het herstel is nog eens €4 miljoen nodig.

Rivers2Restore-initiatief

WWF roept nationale en regionale overheden op om deze herstelprojecten op te nemen in hun Nationale Herstelplannen en samen te werken aan de uitvoering ervan tegen 2030. Dit zal bijdragen aan het behalen van de EU-doelen en de internationale klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen. Het initiatief omvat projecten in Oostenrijk, Finland, Duitsland, Griekenland, Italië, Letland, Nederland, Portugal, Roemenië, Slowakije en Spanje. Deze projecten dienen als inspiratie voor bredere toepassingen en dragen bij aan de doelstelling van de EU om tot 2030 ten minste 25.000 kilometer aan vrije rivieren te herstellen.

Meer informatie

Tekst: WWF Nederland
Beeld: Natuurmonumenten; Petra Braun, WWF, Rivers2Restore

  

  

Laatste berichten