Help kikkers de winter door: tuinvijver schonen doe je zo

Op de bodem van de vijver ligt vaak een dikke laag modder (slib), het afbraakproduct van water- en oeverplanten en eerder ingevallen blad. Het slib produceert waterstofsulfide (zwavelgas), een gas dat ruikt naar rotte eieren. Zolang dit gas vrij kan uitwisselen met de buitenlucht vormt dit geen probleem. Maar als er een afsluitende laag ijs op de vijver komt te liggen, kan het gas zich in vorstperiodes ophopen in de waterlaag. Overwinterende amfibieën in de vijver ademen door hun huid. Bij zuurstofloosheid en een overschot aan zwavelgas kunnen ze in de problemen komen en stikken. Op het einde of na de vorstperiode komen de dieren dan bovendrijven, soms gaat het om tientallen dode kikkers.

Het goede nieuws is dat je dit eenvoudig kunt voorkomen door eens per jaar eind oktober of begin november je vijver schoon te maken. Verwijder daarvoor zoveel mogelijk materiaal van de bodem van je vijver met een hark of een stevig schepnet. Laat het slib even op de oever of vijverrand liggen om dieren (insecten, amfibieën) de gelegenheid te geven terug het water in te kruipen. Ondergedoken waterplanten en wortelstokken van oeverplanten kun je weer terugplaatsen in de vijver.  

De in tuinvijvers overwinterende kikkers zijn meestal bruine kikkers. Een deel van de bruine kikkers overwintert op het land. De dieren die echter in het water overwinteren, zijn er in het voorjaar als eerste bij om zich voort te planten. Overwintering in het water is een wat riskante strategie omdat deze dieren een grotere kans hebben de winter niet te overleven. Padden overwinteren doorgaans op het land; in sommige vijvers overwintert ook een deel van de salamanders in het water. 

Meer informatie

• Op Ravon.nl/Helpdesk/tuintips vind je meer tuin- en tuinvijvertips waar kikkers, padden, salamanders en tal van andere kleine dieren van profiteren.

Tekst: Raymond Creemers, RAVON
Foto's: Jelger Herder