Tienduizenden schelpen geteld bij de eerste nationale Schelpenteldag

"Wij zijn trots op dit resultaat, en bedanken iedereen die heeft geholpen om het mogelijk te maken", blikt Hannco Bakker van Naturalis tevreden terug. Afgelopen weekend konden mensen voor het eerst naar locaties op stranden van Zeeland tot en met de Waddeneilanden om daar honderd schelpen te verzamelen en op naam te brengen. Die vele tienduizenden schelpen samen, leveren een beeld op van de soortensamenstelling in de zee.

"Het is erg belangrijk om zicht te hebben op de ontwikkelingen van schelpenpopulaties”, aldus Serena Rivero van Stichting De Noordzee. “Er gebeurt zoveel op de Noordzee en bovendien heeft klimaatverandering impact op de soortensamenstelling. Schelpen zijn een spiegel van de zee, en door deze metingen krijgen we inzicht in wat er op zee gebeurt.”

Veel variatie

Sylvia van Leeuwen van de Nederlandse Malacologische Vereniging: "Voor het eerst kregen we een goed beeld van de schelpenfauna op de Nederlandse stranden en daarmee in de zee. De Halfgeknotte strandschelp was de meest getelde schelp van Nederland, gevolgd door de Kokkel en de Ovale strandschelp. De Noordzee lijkt een grote bak water die overal hetzelfde is, maar uit de resultaten van de schelpenteldag blijkt veel variatie. Zo is in Zeeland de Kokkel het meest algemeen en langs de Hollandse kust de Halfgeknotte strandschelp."

Er werd niet alleen in Nederland geteld. De schelpentelling is een Belgisch initiatief, en daar gingen mensen voor de zesde keer naar het strand. Na de succesvolle Nederlandse pilot in Zuid-Holland vorig jaar, was dit jaar de beurt aan Frankrijk om een test-telling te organiseren. In totaal telden de vrijwilligers in de drie landen - van kinderen tot doorgewinterde weekdierkenners - meer dan 80.000 schelpen. "In België werden er nog net iets meer schelpen geteld dan in Nederland", aldus Bakker. Daar was het nonnetje de meest gevonden schelp.

Dubbele klep

Van Leeuwen: "Onze tellers hebben dit jaar speciaal op doubletten gelet. Doubletten zijn setjes van twee schelpkleppen die nog aan elkaar zitten. De verbinding daartussen gaat snel los als ze dood gaan, dus daarvan weten we zeker dat ze kort geleden nog in zee geleefd hebben. Losse kleppen kunnen ook van heel oude of fossiele schelpen zijn. Van 22 soorten werden doubletten gevonden. Kijk je alleen naar doubletten, dan ziet de top 3 er heel anders uit. De Amerikaanse zwaardschede staat dan onbetwist op nummer 1. De nummers 2 en 3 zijn wel inheemse soorten: mossel en kokkel." Een totaaloverzicht van alle resultaten staat op Schelpenteldag.nl.

Initiator van het project Jan Seys van het Belgische VLIZ analyseert de cijfers: “Je ziet duidelijk lokale verschillen, met typisch veel Nonnetjes aan de Belgische oost- en middenkust en aan de Zeeuwse kust, en bijvoorbeeld opvallend veel recente Tapijtschelpen en Messcheden tegenaan de Franse grens. Nederland kent dan weer meer fossiele Ovale strandschelpen. Om die patronen te kunnen zien, heb je een Schelpenteldag nodig.”

Meer informatie

• Het totaaloverzicht van de Nederlandse schelpentelling staat op Schelpenteldag.nl.
• Het persbericht over de Belgische telling is te lezen op de website van het VLIZ.

Tekst: Naturalis Biodiversity Center, Stichting De Noordzee, Nederlandse Malacologische Vereniging, De Strandwerkgroep, Stichting Anemoon en Het Groene Strand
Foto's: Taco van der Eb
Afbeelding: Schelpenteldag.nl