grote modderkruiper - primair

Stikstof en de grote modderkruiper

SoortenNL
10-SEP-2022 - De gevolgen van het teveel aan stikstof voor de natuur zijn complex en voor veel mensen blijven ze onduidelijk en vaag. Maar de overmatige stikstofdepositie heeft wel degelijk hele concrete gevolgen voor planten en dieren in ons land. Door korte soortportretten probeert SoortenNL het probleem van stikstof inzichtelijk te maken, vandaag de grote modderkruiper.

De grote modderkruiper is een slangachtige visDeze slangachtige vis wordt zo'n dertig centimeter lang en kan relatief oud worden. De soort komt voor in laagveengebieden, polders en rivier- en beekdalen. Grote modderkruipers bevolken ondiepe sloten en moerassen met een gevarieerde oever- en onderwatervegetatie. Het verlanden van wateren heeft in eerste instantie een positief effect op het habitat van grote modderkruipers. Ondiep water met kraggen en een grote hoeveelheid waterplanten vormt het voornaamste leefgebied voor de soort. Naarmate de verlanding verder vordert, neemt de habitatkwaliteit weer af; de sloot groeit simpelweg dicht.

Vroeger zorgden periodieke overstromingen voor natuurlijke verjonging, tegenwoordig worden sloten door de mens geschoond en gebaggerd om verlanding te voorkomen. De grote modderkruiper komt daarbij voornamelijk voor in sloten waar de verlanding geleidelijk gaat en waar het schonings- en baggerbeheer extensief is. Zo is er altijd voldoende water- en oevervegetatie, maar wordt compleet dichtgroeien van de sloot voorkomen. Het is precies dit evenwicht waar stikstof het habitat van de grote modderkruiper negatief kan beïnvloeden. Stikstof zorgt er waarschijnlijk voor dat enerzijds verlanding en opslibbing van sloten sneller gaat en anderzijds dat de water- en oeverplantengemeenschap verandert. Drijvende en ondergedoken waterplanten die nu de typische structuur aan het habitat van de grote modderkruiper geven verdwijnen, terwijl de sloot vaker moet worden geschoond en gebaggerd. Beide factoren zijn slecht voor de grote modderkruiper.

Tekst: SoortenNL
Foto’s: Rutmer Zwerver, Saxifraga