Weet jij het verschil tussen een dolfijn en een walvis?
Stichting IFAWSpoiler alert: dolfijnen zijn eigenlijk walvissen. Althans, ze behoren tot de familie van walvisachtigen. Wetenschappelijk gezien behoren alle walvissen, dolfijnen en bruinvissen tot de Cetacea (walvisachtigen). Binnen de walvisachtigen zijn er twee onderordes: baleinwalvissen en tandwalvissen. De meeste baleinwalvissen zijn reusachtig groot, zoals blauwe vinvissen en bultruggen. Tot de tandwalvissen behoren onder andere dolfijnen en orka's. Orka's zijn eigenlijk de grootste dolfijnen en kunnen wel tien meter lang worden. De meeste dolfijnen worden zo'n twee tot drie meter lang. Dus ja: orka's zijn dolfijnen, en dolfijnen zijn walvissen!
Laat je wegblazen
Zowel dolfijnen als baleinwalvissen zijn zoogdieren en moeten daarom naar de oppervlakte komen om te ademen. Ademen doen ze via hun blaasgat boven op hun kop. Het zijn ook bijzonder intelligente dieren. Beide produceren geluiden om te communiceren. Omdat walvissen hoofdzakelijk onder water communiceren, ken je die geluiden waarschijnlijk minder goed dan de kenmerkende klikgeluiden en fluittonen van dolfijnen. Het geluid van de walvis is heel bijzonder, het wordt ook wel het lied van de walvis genoemd. Walvissen lijken namelijk echt te zingen, gezien het voorspelbare en herkenbare patroon van de geluiden. Dolfijnen kunnen daarentegen ook echolocatie gebruiken, dat kunnen baleinwalvissen niet.
Een lekker hapje
Ondanks hun reusachtige omvang eten baleinwalvissen krill: kleine garnaalachtige diertjes. Maar daar eten ze dan wel enorme hoeveelheden van. Ze verorberen letterlijk tonnen krill en kleine vissen, in plaats van een paar grote vissen. Dolfijnen daarentegen eten verschillende soorten vis en schaaldieren, zoals garnalen. Welke soorten vis ze eten is afhankelijk van waar ze leven en welke soorten daar zwemmen.
Echte groepsdieren
Bijna alle dolfijnen en baleinwalvissen leven in een groep. Dat is veiliger en maakt het makkelijker om op voedsel te jagen. Een groep dolfijnen kan bestaan uit een paar dolfijnen tot honderden of zelfs duizenden dieren, omdat ze zo sociaal zijn. Bultruggen zijn meer solitair van aard en leven meestal in een kleine groep van twee of drie dieren. Alleen al vanwege hun omvang worden ze veel minder snel aangevallen dan dolfijnen. Beide soorten planten zich minder snel voort dan andere dieren – wat dat betreft lijken ze op mensen. Dolfijnen en baleinwalvissen krijgen maar één jong tegelijk. Dolfijnen krijgen elke twee tot drie jaar een jong, baleinwalvissen meestal eens in de twee tot vijf jaar. De meeste dolfijnen hebben een draagtijd van tien tot twaalf maanden, afhankelijk van de soort. Orka's hebben een draagtijd van maar liefst achttien maanden!
Zijn het bedreigde diersoorten?
Net als veel andere dieren hebben zeedieren te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering en menselijk handelen. Door de vele aanvaringen met schepen en verstrikkingen in visnetten staan verschillende soorten zelfs op het punt van uitsterven. Er zijn nog maar 9 of 10 Californische bruinvissen en zo'n 55 Maui-dolfijnen. De Maui-dolfijn leeft alleen voor de kust van Nieuw-Zeeland. Met een aantal van minder dan 360 is ook de Noordkaper ernstig bedreigd.
Hoe IFAW zeedieren beschermt…
Het is belangrijk om de oceanen en de dieren die erin leven te beschermen. Het International Fund for Animal Welfare (IFAW) vervult een voortrekkersrol op het gebied van medische controles en behandelingen ter plaatse voor gestrande dolfijnen en walvissen. Zo hebben de dieren niet alleen een grotere kans om te overleven, maar ook om een goed leven te hebben na hun vrijlating. Sinds 1998 is het vrijlatingspercentage van dolfijnen gestegen van 15 procent naar meer dan 79 procent. Tegenwoordig is IFAW een expert in het redden van gestrande en verstrikte zeedieren en delen we onze kennis met andere professionals over de hele wereld. Samen ontwikkelen we een wereldwijd reddingsnetwerk voor zoogdieren in alle oceanen. In Nederland hebben we de lokale organisatie SOS Dolfijn in de afgelopen jaren gesteund. Ook werken we met deze organisatie samen, nu en in de toekomst.
Tekst: IFAW
Foto's: Scott Portelli (leadfoto: een groep gewone dolfijnen zwemt onder water voor de kust van de Azoren, een groep Portugese eilanden); Lisa Skelton; Vanessa Mignon