Biologen willen een ‘basisinkomen voor de natuur’

Het gaat, gemiddeld gesproken, slecht met de biodiversiteit in Nederland. Dat is niet alleen jammer voor die natuur, maar ook voor de mens en de economie. In natuurgebieden is de achteruitgang inmiddels gestopt, maar de toestand is er zorgelijk. Dit komt mede doordat de natuur buiten die gebieden het zo zwaar te verduren heeft.

Het Ministerie van LNV had daarom een team onderzoekers van Naturalis, Radboud Universiteit, Wageningen University & Research en Vogelbescherming Nederland gevraagd om na te denken over een ‘Basiskwaliteit Natuur.’ Dat is de set van voorwaarden die nodig is om algemene soorten algemeen te laten zijn, blijven of worden. Het is de minimale kwaliteit van een bepaald landschap. Als je een bepaalde basishoeveelheid natuur in je stadslandschap wilt hebben, moet het water in de gracht schoon genoeg zijn voor vis, moeten de groenstroken en parken verbonden zijn, moeten soorten zich kunnen voortplanten, enzovoort. "Een basisinkomen voor de biodiversiteit", zoals prof. dr. Koos Biesmeijer van Naturalis het noemt. 

Opkrikken

Het rapport 'Op weg naar een Basiskwaliteit Natuur' laat zien wat die basiskwaliteit is, wat er voor nodig is om deze te bereiken, en hoe het begrip kan helpen om Biodiversiteit in heel Nederland op te krikken.

"Dit is niet een extra beleidsinstrument bovenop wat we al hebben", legt hoofdauteur Saskia Klumpers (ook van Naturalis) uit. "Basiskwaliteit Natuur is vooral bedoeld als wenkend perspectief voor het terugbrengen van natuur in onze landschappen. Een hulpmiddel om te bepalen wat de natuur kan zijn in dat specifieke gebied. Het is dus ook aanvullend op het natuurbeleid en de belangrijke aandacht voor de zeldzame soorten en habitats."

Niet-natuurgebieden

Nieuw is dat het hier juist gaat om algemene soorten; voor zeldzame soorten hebben we namelijk al richtlijnen. En het gaat vooral om de gebieden in Nederland die géén natuurgebied zijn (ongeveer 85 procent van Nederland), zoals steden, landbouwgrond, industrieterreinen, infrastructuur en nog veel meer. Het uiteindelijke doel is dat er voor elk landschapstype in Nederland een rijtje minimumvoorwaarden komt. 

Biesmeijer: "Allerlei organisaties willen de biodiversiteit actief herstellen, bijvoorbeeld binnen het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, maar weten vaak niet wat hiervoor nodig is. Zo’n basiskwaliteit kan je een helder streefdoel geven, vertellen wat er moet gebeuren, en een basis geven om met alle belanghebbenden aan de slag te gaan."

Aanknopingspunten

"Om BKN een rol te laten spelen in beleid, uitvoering en zogeheten gebiedsprocessen, moet er nog veel gebeuren", beseft Klumpers. "Daarom geven we aan het eind van het rapport een aantal aanknopingspunten en ideeën als basis voor een innovatieprogramma." Zo zou het begrip het uitgangspunt moeten worden van de omgevingsvisies van gemeenten. 

Meer informatie

• Klik hier om het complete rapport te downloaden (pdf: 5,39 MB).
• De begeleidende brief van minister Schouten aan de Tweede Kamer staat hier.

Tekst en foto: Koos Biesmeijer, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Koos Biesmeijer; Kars Veling