Zuid-Hollandse stikstof in kaart
Provincie Zuid-Holland
Een teveel aan stikstof (zoals ammoniak en stikstofoxiden) is nadelig voor de natuur. Als er teveel stikstof beschikbaar is, krijgen snel groeiende planten zoals brandnetels en bramen de overhand in natuurgebieden. Daardoor blijft er minder ruimte over voor andere soorten, die vaak wel een belangrijke functie hebben voor de natuur. Typische soorten voor Zuid-Holland die in de verdrukking kunnen komen, zijn de groenknolorchis en de klokjesgentiaan die in de duinen van Voorne en het Nieuwkoopse plassengebied voorkomen, en de blauwe knoop die in blauwgraslanden groeit.
Nuttige eigenschappen
De natuur wordt door stikstof dus eenvormiger – de biodiversiteit gaat omlaag. En dat is ook weer nadelig voor mensen, want veel dieren en planten hebben nuttige eigenschappen. Zo zorgen insecten voor bestuiving van fruitbomen en kan een gevarieerde plantengroei bijdragen aan sterke dijken en duinen.
Vergunningen
De overmaat van stikstof in ons land heeft geleid tot een heuse stikstofcrisis, en in het verlengde daarvan een vergunningencrisis. Nadat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in mei 2019 ongeldig was verklaard door de Raad van State, was er geen afwegingskader meer om te bepalen of vergunningen voor economische activiteiten op basis van de Wet Natuurbescherming nog wel verleend konden worden. Het gevolg: stilstand in onder meer de (woning-)bouw, de industrie en de aanleg en het onderhoud van wegen – een situatie die nog altijd niet is opgelost. Er lijkt consensus te bestaan dat de stikstofbelasting sterk moet worden teruggedrongen om de natuur te behouden en ruimte te maken voor (economische) ontwikkelingen.
Gebiedsgerichte aanpak
In Zuid-Holland liggen 21 Natura 2000-gebieden, geheel of gedeeltelijk binnen de provinciegrenzen. Daarvan zijn er twaalf stikstofgevoelig en die zijn weer onderverdeeld in vijf gebieden:
- Nieuwkoopse plassen
- Biesbosch
- Duinen Hoek van Holland – Hillegom
- Duinen / Zuid-Hollandse eilanden
- Delta
In deze gebieden werkt de provincie samen met bedrijven, andere overheden en maatschappelijke organisaties om de uitstoot en daarmee neerslag van stikstof tegen te gaan. Dit is de basis voor natuurherstel.
In een zesde gebied, de Tweede Maasvlakte en het zogenoemde ‘Haven Industrieel Complex’, werkt de provincie met partners aan een brongerichte aanpak om de uitstoot van stikstof te verminderen.
Een belangrijke stap in alle gebieden is inzicht krijgen in de herkomst van de stikstof. Waar komt de stikstof vandaan? In hoeverre kunnen lokale bronmaatregelen bijdragen aan de oplossing? Of moet het vooral uit landelijke maatregelen komen? Parallel aan deze inventarisatie worden natuurdoelanalyses uitgevoerd, zodat helder is op welke manier elk natuurgebied het beste beheerd kan worden en welke stikstofbelasting daarbij hoort. Vervolgens bespreken gebiedsregisseurs met alle betrokkenen hoe zowel het beheer als het terugbrengen van de stikstofbelasting in de praktijk kan worden gebracht.
Interactieve stikstofkaart
Om die laatste vraag te beantwoorden heeft provincie Zuid-Holland een interactieve kaart ontwikkeld. Deze kaart is gemaakt op basis van openbare emissiedata en rekenmodellen van het RIVM en is voor iedereen te raadplegen. De kaart laat zien waar de stikstof die neerdwarrelt in een gebied, globaal vandaan komt. Een toelichting op het gebruik van de kaart staat ook op de site.
Meer informatie
Tekst: Diederik van Bentum en Sjoerd Steenbergen, provincie Zuid-Holland
Foto's: Kees Mostert (leadfoto: vochtige duinvallei Voorne)
Kaart: provincie Zuid-Holland