Illegale handel in wilde dieren, bushmeat en pandemieën

In het rapport De vernietiging van de natuur en de opkomst van pandemieën onderzocht WWF de oorzaken van de COVID-19-pandemie. De onderzoekers beschrijven hoe de vernietiging van ecosystemen en de overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen, zoals door handel in wilde dieren, een belangrijk aandeel hebben in het ontstaan van deze ziekten. Zolang er nog dagelijks veel mensen ziek worden en overlijden, heeft de volksgezondheid de allerhoogste prioriteit. Ondertussen wordt er nagedacht over de onderliggende factoren die de opkomst van epidemieën mogelijk maken. Het is van levensbelang dat we beter begrijpen wat de rol van natuurlijke ecosystemen is als verdediging tegen de verspreiding van ziekten.

Handel in wilde dieren

Het is zeer waarschijnlijk dat de legale en illegale handel in wilde dieren aan de oorsprong ligt van de uitbraak van het coronavirus waar we nu mee kampen. De illegale handel veroorzaakt niet alleen verlies van biodiversiteit maar vergemakkelijkt ook de verspreiding van infectieziektes die worden overgedragen door dieren (zoönosen), zelfs tot in gebieden aan de andere kant van de wereld. De ongereguleerde handel in wilde dieren zoals op de onhygiënische wet market in het Chinese Wuhan, brengt mensen in aanraking met virussen en andere ziekteverwekkers waarvoor deze dieren ‘gastheer’ zijn. Contact met wilde soorten zoals vleermuizen, civetkatten, apen, schubdieren en andere kan leiden tot het ontstaan ​​van nieuwe, ernstige infectieziektes. Dieren uit het wild, of wilde dieren die in gevangenschap zijn gefokt voor de handel, hebben een enorm potentieel om virussen over te dragen, vooral wanneer ze dicht op elkaar zijn gepakt. Terwijl ze krabben, poepen, plassen, hoesten en niezen, kunnen ze elkaar besmetten en, nog zorgwekkender, mensen. Op dierenmarkten waar veel verschillende diersoorten (en dus mogelijke virussen) vlakbij elkaar zijn, is bovendien de kans groter dat er een nieuw virus ontstaat dat overspringt op een ander dier; zoals nu het nieuwe coronavirus dat op de mens oversprong.

De handel in wilde dieren is een bewezen vehikel voor oude en nieuwe zoönosen, die jaarlijks ongeveer een miljard ziektegevallen en miljoenen sterfgevallen veroorzaken. 75 procent van de tot dusver bekende ziekten bij de mens zijn afkomstig van dieren, net zoals zestig procent van de nieuwe ziekten wordt overgedragen door wilde dieren.

Bushmeat

Mensen hebben altijd al op wilde dieren gejaagd voor vlees. We zien echter dat de consumptie van zogenaamd bushmeat in veel delen van de wereld enorm toeneemt. Voor huishoudens die leven in bossen of op het platteland, met een laag inkomen en voedselonzekerheid, is het vlees van wilde dieren een belangrijke voedingsbron, vooral in Afrika. Van reptielen tot schubdieren, van antilopen tot nijlpaarden tot mensapen zoals chimpansees en gorilla's, het wordt allemaal gegeten.

De verkoop van bushmeat is vaak ook een belangrijke aanvulling op het inkomen van arme mensen. Het wordt verkocht in de dorpen, getransporteerd naar steden (waar het als een delicatesse wordt gezien) en zelfs illegaal verhandeld naar bijvoorbeeld Afrikaanse en Aziatische gemeenschappen in landen ver weg. Naarmate de consumptie en (internationale) handel van bushmeat groeien en niet voldoen aan de voedselveiligheidsnormen, neemt het risico voor de gezondheid toe, onder meer door de overdracht van ziekteverwekkers.

De natuur als verdediger tegen ziektes

De hele wereld is van slag, een groot deel van de wereldbevolking heeft of krijgt te maken met het verwoestende coronavirus. We ervaren nu met zijn allen dat alles met elkaar is verbonden, dat wat aan de ene kant van onze planeet gebeurt effect heeft op de andere kant. Dat een zoönotische ziekte-epidemie die uitgroeit tot een pandemie realiteit is geworden en zeer verstrekkende gevolgen heeft. Pandemieën zullen naar alle waarschijnlijkheid vaker voorkomen zolang we de onderliggende oorzaken die te maken hebben met de omgang tussen mens en natuur en dier, niet beter begrijpen en resoluut aanpakken.

Help WWF de illegale handel in wilde dieren te stoppen en de natuur op onze planeet te beschermen. Geef je stem en teken Voice for our planet.

Tekst: Wereld Natuur Fonds
Foto's: Christiaan van der Hoeven; Martin Harvey