Drie keer wat u nog niet wist over de pimpelmees

Al in de vroege zomer werden opvallend veel jonge pimpelmezen geteld, waarschijnlijk als gevolg van een goed broedseizoen. Tel daarbij de pimpelmezen op die uit het noorden en oosten zijn komen aanwaaien en de verwachting is dat er tijdens de Nationale Tuinvogeltelling veel pimpelmezen worden geteld.

Met zijn blauwe petje is de pimpelmees een vogel die iedereen wel herkent. Bungelend aan het dunste takje in de tuin, aan de voedersilo, op de pindaslinger… wie oplet ziet dat deze kleine mees een echte acrobaat is. Maar er is zo veel meer fascinerends over de pimpelmees te vertellen.

1. Room stelen

Tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog ontdekte men hoe melk langer vers blijft: met een aluminium dopje over de glazen fles. De melk werd rondgebracht en bij de voordeur gezet. Het duurde niet lang voordat de slimme pimpelmees doorhad dat het dunne dopje doorgeprikt kon worden, om zo van het roomlaagje bovenop de melk te snoepen. Deze gewoonte verspreidde zich razendsnel onder de pimpelmezen, waarschijnlijk als gevolg van goed voorbeeld doet goed volgen: de jonge pimpelmezen keken het af van hun ouders. Het gedrag werd gekopieerd door koolmezen, eksters, merels en spreeuwen. Met de opkomst van de halfvolle en magere melk in kartonnen pakken verdween dit trucje van de pimpelmees.

Voor wie nu denkt: "laat ik een schoteltje melk in de tuin zetten…" Niet doen! De vogels kunnen de lactose in de melk niet verteren. Bij het laagje room van de volle melk was dat geen probleem.

2. Pimpelman; minder aantrekkelijk met zonnebrandcrème

Pimpelmezen kunnen ultraviolet licht waarnemen. De blauwe veertjes bovenop de kop van pimpelmannetjes reflecteren veel uv-licht. Hoe hoger de reflectie, des te aantrekkelijker de pimpelman is voor de vrouwtjes. Nederlandse onderzoekers van het  NIOO-KNAW smeerden tijdens het broedseizoen uv-blokkers uit zonnebrandcrème op de blauwe petjes van de mannetjes. Hun partner reageerde hier meteen op door minder vaak met voer naar het nest te vliegen. Pimpelvrouwtjes steken dus minder energie in kroost van een lelijke vader (dus een pimpelman met een petje dat minder uv-licht reflecteert) en sparen hun energie liever voor een nieuw broedseizoen met een knappere partner.

3. Zilveren belletje
Hoor je in de lente een zilveren belletje in de tuin rinkelen? Grote kans dat het de pimpelmees is. Volgens veel mensen klinken de hoge trillers van de pimpelmees net als een belletje. Wie goed luistert, hoort eerst de hoge, heldere trillers, die daarna qua toonhoogte afnemen. Zowel de roep als de zang van de pimpelmees is te beluisteren in de vogelgids op de site van Vogelbescherming.

Tuinvogeltelling: tel mee en ontdek de pimpelmees in uw tuin!

Benieuwd of de pimpelmees ook in uw tuin leeft? En hoeveel pimpelmezen zijn er deze dagen in uw tuin? Doe mee met de Nationale Tuinvogeltelling op vrijdag 24, zaterdag 25 of zondag 26 januari aanstaande. Meedoen duurt maar dertig minuten. Kijk voor meer informatie op tuinvogeltelling.nl.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Shutterstock; Markus Varesvuo

Meer informatie over het pimpelmezen-onderzoek vindt u op de site van het NIOO-KNAW, onder andere hier.