Wat te doen met minder schuwe wolven?

Er komen steeds meer jonge wolven vanuit Duitsland Nederland binnen op zoek naar een geschikt leefgebied. Een aantal van deze wolven heeft zich gevestigd op de Veluwe en zelfs welpen gekregen. Toch blijft dit voor veel mensen spannend. De Nederlandse maatschappij is het samenleven met de wolf verleerd. We kennen deze diersoort voornamelijk van sprookjes, zoals Roodkapje, die ons als mens angst inboezemen voor wolven. Echter, wolven lijken minstens even bang voor mensen.

Door eeuwenlange bejaging ziet de wolf de mens als gevaarlijk. De wolf is zelf een roofdier dat fit moet zijn om achter prooidieren aan te rennen. Als hij gewond raakt, kan hij mogelijk minder goed jagen en daardoor verhongeren. Wolven die voorzichtig zijn en alle onnodige risico’s vermijden, zullen het langste leven, meer jongen krijgen en hun voorzichtige gedrag ook hun jongen weer aanleren. Het vermijden van mensen betekent overigens niet het mijden van de menselijke omgeving. Een wolf die ‘s nachts of overdag in de buurt van dorpen loopt is normaal. Ook een wolf die stopt als hij mensen ziet en ernaar kijkt vertoont normaal gedrag voor een wolf. Dit blijkt uit de nieuwe richtlijnen (pdf: 67,2 KB) van de Large Carnivore Initiative Europe, onderdeel van de IUCN.

Een ontmoeting op korte afstand met een wolf is meestal een plotselinge verrassing voor zowel mens als wolf. Meestal bevriezen beiden en analyseren de situatie. Zolang beide partijen kalm reageren is er geen sprake van een risicovolle situatie. Verhalen van wolven die mensen toelaten binnen dertig meter zonder te vluchten of naar mensen toekomen zijn zeldzaam, en in de regel te herleiden tot ongepast gedrag van mensen (in het verleden van de wolf) of tot fixatie op een prooi, waarbij de mens genegeerd wordt. Voeren van wolven zal wolven minder bang maken voor mensen en hen aansporen mensen op te zoeken. Op het moment dat een wolf mensen zelf, dus niet hun schapen of hond, bewust gaat opzoeken heet dat volgens de nieuwe richtlijnen een brutale wolf.

Wat te doen tegen brutale wolven?

De LCIE geeft duidelijke adviezen over wat men moet doen bij brutale wolven. Een wolf die meerdere dagen achter elkaar op minder dan dertig meter van een huis wordt gezien, vertoont afwijkend en onwenselijk gedrag. In dit soort gevallen is het zaak te zoeken naar de reden waarom dit individu zich zo vaak laat zien. Mogelijk voedsel in de buurt van het huis moet worden verwijderd en loslopende honden dienen te worden aangelijnd tijdens het uitlaten, en binnengehouden als de eigenaar er niet bij is.

Een wolf die mensen meerdere keren toelaat binnen dertig meter vertoont ook afwijkend en onwenselijk gedrag. Ook hier adviseert het LCIE op zoek te gaan naar de reden waarom dit individu dit toelaat. Het gebruik van rubberen kogels moet worden overwogen om dit dier weer bang te maken voor mensen. Deze kogels zullen de wolf niet blijvend verwonden, maar doen goed pijn waardoor de wolf uit de buurt van mensen zal blijven.

Een wolf die actief mensen opzoekt, kan een gevaar voor mensen vormen. De aanwezigheid van dit soort wolven is ongewenst en vereist actie. Als de wolf nog geen mens heeft aangevallen, moet er eerst worden gekeken of de wolf kan worden afgeleerd naar mensen toe te komen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van rubberen kogels. Als de wolf naar mensen toe blijft komen is het advies van de LCIE om deze wolf af te schieten. Eenzelfde advies geldt uiteraard ook voor wolven die mensen aanvallen zonder provocatie. Een dergelijk besluit kan nooit in het veld genomen worden, maar uitsluitend door de verantwoordelijke bestuurders. Zonder officiële goedkeuring blijft het schieten van een wolf, ook bij provocatie, een vorm van stroperij en daarmee een misdrijf.

Gedragsregels voor mensen

Om ervoor te zorgen dat de wolven in Nederland geen brutale wolven worden, moeten wij als mens weten wat we wel en niet moeten doen, namelijk:

• Blijf bij een ontmoeting met een wolf rustig en probeer na te gaan wat het dier wil doen.
• Voer een wolf niet.
• Benader een wolf niet, maar loop rustig weg van de situatie.
• Houd de hond aan de lijn in wolvengebied.

Op deze manier zullen de wolven ook in Nederland bang blijven voor mensen. Dit is in het belang van zowel de mens als de wolf.

Lees voor meer informatie het Engelstalige rapport Policy Support Statement: The management of bold wolves (pdf: 67,2 KB) van het LCIE.

Tekst: Glenn Lelieveld en Joliene Wennink, Zoogdiervereniging
Foto: Dick Klees