Haaienexpeditie naar Saba Bank

De Nederlandse Elasmobranchen* Vereniging (NEV), de Saba Conservation Foundation (SCF) en de Nature Foundation Sint Maarten (NFSM) organiseren de expeditie naar de Saba Bank voor haaienonderzoek. Tijdens de tiendaagse expeditie worden verschillende onderzoeksprojecten uitgevoerd. Deze projecten zijn gericht op de diverse haaiensoorten die in dit deel van de Caribische Zee met zijn rijke biodiversiteit voorkomen. Het overkoepelende doel van het onderzoek is inzicht krijgen in de rol die de Saba Bank in het Nederlandse deel van het Caribisch gebied speelt in de levenscyclus van de soorten die hier leven. Dergelijke kennis is essentieel om haaien adequaat te beschermen. 

Irene Kingma, expeditieleider vanuit de NEV, kijkt uit naar de expeditie: "Deze expeditie biedt een unieke kans om nieuw onderzoek naar de haaiengemeenschap op de Saba Bank uit te voeren. We brengen wetenschappers uit zes verschillende landen bij elkaar om samen de grote vragen die we nog hebben over haaien in dit unieke gebied te helpen oplossen, en om partnerschappen voor toekomstig onderzoek te ontwikkelen."

Ruimtevaarttechnologie voor tijgerhaaien

Tijdens de expeditie zullen tijgerhaaien worden voorzien van zenders uitgerust met een volledig nieuwe satelliettechnologie ontwikkeld door de European Space Agency (ESA). De ruimtevaartorganisatie ontwikkelde een geavanceerde technologie die maakt dat de zenders op een volledig nieuwe manier met de satellieten in de ruimte communiceren. Hierdoor gaan de zenders (tags) veel langer mee en kunnen ze veel meer gegevens verzamelen dan de tot op heden gebruikte zenders.

Bijvangst van verpleegsterhaaien tegengaan

NEV en SCF werken samen met lokale vissers om de bijvangst van verpleegsterhaaien in kreeftenfuiken te verminderen. Om dat te realiseren moet er onder andere meer inzicht komen in het gedrag van de haaien in en rond de fuiken. Robert Nowicki van het Mote Marine Laboratorium ontwikkelde een videosysteem waarmee het gedrag van de haaien rond en in de fuiken kan worden vastgelegd.

Connecties tussen leefgebieden van haaien

Tussen 2015 en 2018 werden een aantal zijdehaaien, Caribische rifhaaien en verpleegsterhaaien voorzien van akoestische zenders om meer te weten te komen over hoe deze soorten het gebied gebruiken en hoe de verschillende leefgebieden in de Cariben met elkaar verbonden zijn. Tijdens de expeditie zal Guido Leurs van de Rijksuniversiteit Groningen monsters verzamelen van Caribische rif- en verpleegsterhaaien. Analyse hiervan geeft informatie over het voedingspatroon en de leeftijd van de haaien en zal, in combinatie met de kennis vanuit het zenderprogramma, veel meer inzicht bieden in de haaienpopulaties op de Saba Bank.

Stressniveau bij haaien in gevangenschap

Bij de haaien die gevangen worden voor onderzoek zullen bloedmonsters worden genomen om het niveau van stresshormonen in het bloed te bepalen. Op basis hiervan willen de onderzoekers een beeld krijgen van hoeveel stress de dieren ervaren wanneer zij voor korte tijd aan onderzoek worden onderworpen. Deze informatie kan gebruikt worden om het vangst- en onderzoeksproces zo efficiënt mogelijk te maken zodat de dieren er zo min mogelijk last van ondervinden.

Er worden updates geplaatst over de expeditie op de Facebook-, Instagram- en Twitterpagina’s van Save our Sharks (met hashtag #sabashark2019). Ook verschijnen er blogs over de expeditie op DuikeninBeeld en Southern Fried Science.

Tekst: Nederlandse Elasmobranchen Vereniging (NEV), Saba Conservation Foundation (SCF) en Nature Foundation Sint Maarten (NFSM)
Foto: Duncan Brake
Kaart: DCNA

*Elasmobranchen: haaien en roggen