Pionier- en rietvogels weten nieuw moeras in Park Lingezegen vlot te vinden

De laatste dertig jaar is er veel gebouwd in de Over-Betuwe. Arnhem-Zuid is uitgebreid en de dorpen Lent en Oosterhout zijn uitgebouwd tot Nijmegen-Noord. Bovendien is er een groot glastuinbouwgebied aangelegd. Maar er is ook geïnvesteerd in de groene omgeving met het Park Lingezegen, een aaneenschakeling van landbouw-, natuur- en recreatiegebieden tussen de zuidrand van Arnhem en de Waal bij Lent. Het totale oppervlak van het park is 17 vierkante kilometer (1700 hectare). Het kent vijf deelgebieden, ieder met hun eigen karakter. Er is een gebied met een kleinschalige afwisseling van graanvelden, de Natuurakkers Doornik, en boomgaarden (De Woerdt); een weids landbouwgebied met fiets-, wandel- en skeelerpaden (het Landbouwland); een deelgebied met ruimte voor nieuwe landgoederen en erven (De Buitens); een gebied met een parkachtige inrichting en particuliere voedselbosinitiatieven (De Park); en een waterrijk gebied met waterrecreatie, waterberging en rietmoeras (Het Waterrijk). Aanvullend zijn bos- en moerasstapstenen en natuurvriendelijke oevers aangelegd, zodat er een samenhangende groene verbindingszone is ontstaan die aansluit bij de uiterwaarden van de Gelderse Poort en de Nederrijn. In de toekomst zal het park verder groeien, met name door particuliere initiatieven. De voedselbossen zijn daarvan een voorbeeld.

Waterrijk

Het grootste natuurgebied is het Waterrijk. Dit gebied is aangelegd op komklei: zware klei die de rivier vóór de bedijking afzette in moerassen op enige afstand van de rivier. In het huidige cultuurlandschap zijn dit open graslandgebieden, maar bij de aanleg van het park is daar weer moeras ingericht. De waterhuishouding kan geregeld worden doordat er zowel wateren met een hoog peil als met een laag peil beschikbaar zijn. De Linge brengt in de zomer water vanuit het Pannerdens kanaal (een deel van de Rijn) de Betuwe in, en heeft een hoog peil. De afwatering wordt verzorgd door de Huissense Zeeg, met een lager peil. Zo kan het ideale peil ingesteld worden: hoog in de broedtijd van de rietvogels, lager in de nazomer wanneer de trek van steltlopers langskomt.

De eerste 40 hectare (Waterrijk-Oost) is in 2015 en 2016 ingericht en ingeplant met riet. Het westelijk deel (Waterrijk-West) wordt dit jaar opgeleverd. Om het riet aan het groeien te krijgen, moet het de eerste jaren met linten en gaas afgeschermd worden van de overal aanwezige ganzen. Het gebied is beleefbaar door wandel- en fietspaden, maar vooral door een vogelkijkscherm. In Waterrijk-West zal ook een kanoroute worden aangelegd.

Vogelhotspot

Nu, in 2018, kunnen we zeggen dat het gelukt is: hoogwaardig moeras vlakbij de stad. Waterrijk-Oost is dé hotspot voor vogelaars in Arnhem en omgeving geworden. Alleen al het afgelopen jaar werden 12.000 waarnemingen van 160 soorten vogels ingevoerd in Waarneming.nl.

Eén van die vogelaars is Koos Dansen; hij is lid van de Vogelwerkgroep Arnhem en woont in Arnhem-Zuid. Hij vertelt: ’’Het is opwindend om te zien hoe het gebied zich ontwikkelt en veel vogels nieuw leefgebied vinden. Je zag dat het gebied al snel veel voedsel bood aan steltlopers, lepelaars en eenden. De steltlopers eten de massaal aanwezige larven van dansmuggen. Zwarte sterns die in de Gelderse Poort gebroed hebben, komen met hun jongen hiernaartoe om libellen te vangen. Dit voorjaar hadden we een groep dwergmeeuwen die zich tegoed deed aan wolken zwarte vliegen.”

’’Er verschijnen ook steeds meer echte moeras- en rietvogels. Dit jaar porseleinhoen en, in het oudste deel van het rietmoeras, een roerdomp. Vlak voor het kijkscherm zijn twee schelpeneilandjes aangelegd. Op de schelpeneilandjes broeden tientallen visdieven en kluten en ook enkele kleine plevieren. Daarnaast trekt het gebied veel pleisteraars en doortrekkers: groenpootruiters en zwarte ruiters, zomer- en wintertalingen en watersnippen. Maar ook breedbekstrandloper, reuzenstern en een groep overwinterende baardmannetjes.”

Tekst: Willem Drok, provincie Gelderland
Foto's: Koos Dansen (leadfoto: roerdomp in Waterrijk)