Lantaarntje meest getelde libel in 2017

Het totaal aantal libellen dat in 2017 geteld werd, is 90.840 op 509 routes. De meest soortenrijke routes van 2017 (25 tot 27 soorten) bevinden zich in de Weerribben. De meest getelde libel is het lantaarntje, gevolgd door de azuurwaterjuffer en de watersnuffel. Het meetprogramma libellen bestaat uit twee onderdelen: aantalsmonitoring en verspreidingsonderzoek. Met de gegevens uit het aantallenmeetnet, waarbij vaste routes worden gelopen, kunnen populatietrends berekend worden. Deze trends geven aan of een soort in aantal toeneemt, afneemt of stabiel blijft. Helaas zijn er in het aantallenmeetnet voor de meeste soorten nog te weinig routes om nationaal representatieve populatietrends te berekenen. Daarom worden ook trends in verspreiding berekend, op basis van gegevens uit de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). Zoals de naam al zegt, laten verspreidingstrends de trend in verspreiding zien en kunnen dus een ander signaal geven dan populatietrends. Wat aantallen betreft, nemen 21 soorten libellen toe, zijn 7 soorten stabiel, nemen 20 soorten af en zijn 12 soorten onzeker. Zoals aangegeven, zijn deze trends mogelijk niet voor alle soorten als representatief voor heel Nederland te beschouwen. De trends in verspreiding zijn positiever. Qua verspreiding breiden 37 soorten zich uit, zijn 9 soorten stabiel, nemen 9 soorten af en zijn 2 soorten onzeker.

De houtpantserjuffer komt algemeen voor in heel Nederland, maar laat op de vaste routes al jaren een afname in populatieaantal zien. Ook de verspreidingstrend laat de laatste tien jaar een matige afname zien (over de periode vanaf 1991 is de trend stabiel). De soort is niet kieskeurig en kan in principe bij elk water leven, als er maar bomen of struiken met overhangende takken op de oever staan om de eitjes in af te zetten. De houtpantserjuffer beperkt zich tot het zuiden en midden van Europa. In Scandinavië ontbreekt de soort. Des te opvallender is het dat in ons land de houtpantserjuffer het nog vrij goed lijkt te doen in de noordelijke provincies, terwijl hij in het midden en zuiden van het land over het algemeen juist afneemt. Dit beeld geldt zowel in aantal als in verspreiding. In de ons omringende landen (Frankrijk, Duitsland, België, Groot-Brittannië) is de soort stabiel of neemt zelfs licht toe. Waar de afname in ons land door veroorzaakt wordt, is nog onbekend. Juist daarom vinden we het zo belangrijk dat overal in Nederland libellenroutes worden geteld, en dat alle losse waarnemingen (ook van 'gewone' soorten) worden doorgegeven. Hoe meer routes er zijn en waarnemingen er worden doorgegeven, hoe meer vragen we kunnen beantwoorden.

Meer lezen of meedoen?

Wilt u meer informatie, lees dan het complete jaarverslag (pdf; 4,6 MB). Om het meetnet te versterken, zijn we altijd op zoek naar nieuwe routes. Durft u de uitdaging aan? Neem dan contact op via meetnet at vlinderstivchting.nl.

Het Landelijk Meetprogramma Libellen, waaronder het Meetnet Libellen valt, is een samenwerkingsproject van De Vlinderstichting en het CBS, in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring, in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Tekst: Gerdien Bos, De Vlinderstichting
Foto's: Kars Veling (leadfoto: lantaarntje)