Visarenden nu op doorreis

Johan Poffers meldde deze week een jonge visarend met een kleurring nabij Coevorden. Hij presteerde het om de ring goed genoeg te fotograferen om de code te ontcijferen. Het bleek een vogel uit Damerow, Mecklenburg-Vorpommern, te zijn.

Zulke waarnemingen kunnen we de komende twee maanden meer verwachten. Want het is de tijd van (al dan niet geringde) visarenden op doorreis naar Afrika.

Let op ringen

Sinds de jaren tachtig is de Europese broedpopulatie visarenden bijna verdubbeld. Dat geldt ook voor het aantal doortrekkers bij ons in de afgelopen 25 jaar. Van deze groeiende populatie worden best wat vogels geringd. Er lopen ringprogramma's in allerlei landen, waaronder Zweden (circa 4100 paren), Finland (1300) en Duitsland (550). Uit deze landen worden weleens geringde visarenden in Nederland gezien. Door met een telescoop goed op de poten van de vogels te letten, of ze te fotograferen, is het soms mogelijk om te achterhalen waar de vogel precies vandaan komt. Dat levert interessante inzichten op. Bijvoorbeeld dat het mannetje van het eerste broedende paar in de Biesbosch in het voorjaar van 2015 het gebied al eens eerder bezocht. Geringde vogels kunnen gemeld worden via CR-birding. Voor hulp bij het ontcijferen van een ring mag je ons gerust een mail sturen.

Augustus en september, dé doortrekmaanden

De najaarstrek van visarenden is nu in volle gang en het mooie is dat veel vogels in het najaar een tijdje blijven hangen.

In het voorjaar hebben de vogels meer haast. Zoals bij veel roofvogels zien we ook een verschil in timing tussen volwassen en onvolwassen (eerste kalenderjaar) vogels. De helft van de volwassen vogels is 3 september gepasseerd en voor eerstejaars is dat 13 september. Trekkende visarenden hebben in het najaar niet zoveel haast; ze blijven geregeld enkele dagen tot soms verschillende weken pleisteren op visrijke plekken zoals de Randmeren, langs de grote rivieren, in de Oostvaardersplassen en de Biesbosch. In zulke gebieden kun je soms meerdere exemplaren tegelijk zien vissen. De meeste vogels die bij ons doortrekken komen uit Zweden.

Herkenning volwassen en onvolwassen visarenden

Een visarend is fors en heeft lange smalle vleugels. Van afstand lijkt hij wel op een grote meeuw. Van dichtbij zie je dat de onderzijde wit is met donkere armpennen en polsvlekken. De kop is licht met een donker masker. Jonge vogels hebben lichte randen (‘schubben’) op de bovenvleugel. Hun staart is gebandeerd zonder een brede eindband (zoals bij een volwassen vogel). De vleugelrand is gaaf (goed te zien in vlucht), terwijl die bij een volwassen vogel rafeliger is vanwege rui.

Tekst: Albert de Jong & Jan Schoppers, beide Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek (Visarend, onvolwassen vogel, Ooijpolder, Nijmegen. 3 september 2010)