Hoe vroeg is de Vroege bekerzwam?
Nederlandse Mycologische VerenigingVroege bekerzwam
De Vroege bekerzwam (Peziza vesiculosa) kan worden gevonden op voedselrijke substraten zoals composthopen, mesthopen en houtsnippers. Dergelijk substraat is vooral te vinden in parken, recreatieterreinen, boerenerven, opslagterreinen van bijvoorbeeld plantsoendiensten, bosranden enzovoort. In jonge toestand vallen vooral de bolle lichtbruine bekertjes op met kleine centrale opening. Later krijgen ze pas de typische bekervorm met de geelbruine binnenkant en zemelige witte buitenkant. Ze kunnen soms wel 10 centimeter in doorsnee bereiken. Vroege bekerzwammen vallen vooral op omdat ze grote, dichte groepen op het substraat vormen. De Nederlandse naam veroorzaakt vaak verwarring omdat ze zeker niet alleen vroeg in het jaar worden gevonden.
Betekenis van "vroeg"
In Nederland komen 15 paddenstoelensoorten voor met "vroeg" of "vroege" als voorvoegsel in de Nederlandse naam. Sommige namen worden al zeer lang gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn de Vroege bekerzwam, Vroege franjehoed, Vroege leemhoed, Vroeg eikenbladzwammetje, Vroege dennensatijnzwam enz. Het "vroeg" of "vroege" van de Nederlandse naam is echter een relatief begrip. Het "vroeg" in de naam heeft bijvoorbeeld niets te maken met vroeg verschijnen in de ochtenduren maar alles met het vroege verschijnen in het seizoen. Dat wil nog niet zeggen dat genoemde soorten al vroeg in het voorjaar kunnen worden gevonden. Een goed voorbeeld is het Vroeg eekhoorntjesbrood (Boletus reticulatus) dat op zijn vroegst in juni verschijnt. Voor de boletensoorten (Genus boletus) is dat de vroegste van het boletenseizoen. Het Vroeg eekhoorntjesbrood kan echter tot in oktober worden gevonden.
Laat verschijnen van "vroege" soorten
Over de algemeen voorkomende soorten als de Vroege bekerzwam en de Vroege franjehoed bestaat nog de meeste verwarring. Ze verschijnen niet alleen vroeg in het jaar maar ook in flink aantal in zomer en herfst en soms zelfs tijdens kwakkelwinters. Als excursieleider van een paddenstoelenexcursie maak je in zomer of herfst een gerede kans om deze algemene soorten te vinden. Er zijn altijd wel excursiedeelnemers die de excursieleider dan wijzen op het late tijdstip van het jaar. Steevast wordt dan met veel geduld uitgelegd wat er met het voorvoegsel "vroeg" wordt bedoeld. En dan maar hopen dat iedereen ermee akkoord gaat. Het gevoel van onbegrip wordt door sommige excursieleiders wel degelijk ervaren. Dat komt niet door de correcte Nederlandse naam maar door een misvatting over het voorvoegsel "vroeg" of "vroege".
Tekst en foto's: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging