De Natuurkalender onderdeel van Nature Today

Vijftien jaar geleden ging De Natuurkalender van start op initiatief van Wageningen University, VARA Vroege Vogels en de Stichting voor Duurzame Ontwikkeling. Doel was om samen met het publiek en GLOBE-scholieren te bekijken hoe veranderingen in weer en klimaat invloed hebben op het tijdstip waarop jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur zich voordoen. Op basis van de ruim 180 duizend waarnemingen die in de afgelopen 15 jaar door duizenden vrijwilligers zijn doorgegeven, aangevuld met 120 duizend historische waarnemingen, heeft De Natuurkalender laten zien dat de lengte van het groeiseizoen sterk is veranderd onder invloed van de gestegen temperaturen.

Van De Natuurkalender naar Natuurbericht naar Nature Today

De extreme temperaturen in de afgelopen maanden lieten het belang van De Natuurkalender goed zien. De lente begon al in december. Met de verwachte temperatuurstijging in de komende jaren is het belangrijk om De Natuurkalender voort te zetten. Hiervoor was het nodig om de oude website die stamde uit 2003 (!) aan te passen. Met financiering van het Prins Bernhard Cultuurfonds en Wageningen University hebben we binnen Nature Today een generieke citizen science-module opgezet waar De Natuurkalender als eerste in ondergebracht is. Actieve en frequente communicatie van de resultaten blijkt onmisbaar voor succesvolle citizen science-netwerken. Het helpt bij het werven, instrueren en motiveren van waarnemers. De vele natuurwaarnemingen maken ook duidelijk dat er continu interessante dingen in de natuur gebeuren die het actief communiceren waard zijn. Het besef van het belang van communicatie resulteerde in 2008 in de website Natuurbericht.nl. Natuurbericht ging afgelopen december al over in NatureToday.com. Nu komen De Natuurkalender en de natuurberichten weer bij elkaar.

Doorgeven fenologische waarnemingen

Via het menu-item Waarnemingen in de hoofdbalk op NatureToday.com kom je bij De Natuurkalender. Zodra er in een regio meerdere citizen science-netwerken actief zijn zullen die hier verschijnen. Via www.natuurkalender.nl kom je rechtstreeks op de homepage van De Natuurkalender. Iedereen met een Nature Today-account kan vanaf nu fenologische waarnemingen doorgeven via De Natuurkalender pagina’s. De Natuurkalender richt zich op een beperkt aantal planten- en diersoorten. Als je maar één of een paar soorten kunt herkennen kun je al meedoen. Elke waarneming is belangrijk voor het onderzoek. Bij de fenologie richten we ons vooral op het waarnemen van het moment waarop jaarlijks terugkerende verschijnselen zich in de natuur op een bepaalde plaats voordoen. Voorbeelden zijn je eerste waarneming van de gierzwaluw bij jouw thuis of de bladontplooiing van de beuk bij je werk. Bij voorkeur plaatsen waar je vrijwel dagelijks komt.

Waarnemingen bekijken

Alle gedigitaliseerde fenologische waarnemingen vanaf 1868 zijn in grafieken en kaarten te bekijken. Indien je in het verleden via de oude site via je Natuurkalender-account waarnemingen hebt doorgegeven, kan je na inloggen in NatureToday je oude waarnemingen in de nieuwe overzichten terug zien. Hiervoor dien je wel eerst je oude Natuurkalender-account aan je Nature Today-account te koppelen. Op deze pagina staat uitgelegd hoe je eenvoudig je oude Natuurkalender-account kunt koppelen.

Nog niet alles is overgezet

We hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om de Natuurkalendersite over te zetten naar de nieuwe omgeving. Helaas is nog niet alles al overgezet. Zo ontbreken er nog enkele informatiepagina’s en zijn de dagelijkse natuurverwachtingen nog niet operationeel. We doen ons best om die zo snel mogelijk in de nieuwe site op te nemen. Voor de GLOBE-scholen wordt de komende maanden ook nog extra functionaliteit toegevoegd.

Citizen science-module

De nieuwe citizen science-functionaliteit waar De Natuurkalender in ondergebracht is, kan eenvoudig ingezet worden om een nieuw citizen science-netwerk waar dan ook ter wereld in te richten binnen Nature Today. Momenteel ontwikkelen we in het kader van het EVOCA onderzoekprogramma van Wageningen University een citizen science-module voor muggen en malaria in Rwanda en een module voor tekenbeten en conflicten tussen wild (zoals olifanten, leeuwen) en vee in Kenia. We merken dat er bij veel organisaties behoefte is aan een platform waar waarnemingen kunnen worden doorgegeven en bekeken en tegelijkertijd de resultaten actief naar de buitenwereld gecommuniceerd kunnen worden. Nature Today biedt daar unieke mogelijkheden voor.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Arnold van Vliet