Eerste glasalen melden zich in Zuid-Holland

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Deze maand is een team van maar liefst 50 vrijwilligers van start gegaan om langs het Haringvliet, Hollandsch Diep, Nieuwe Waterweg en de Noordzee glasaal (jonge paling) en andere trekvissen als driedoornige stekelbaars in kaart brengen. Dit om gepaste maatregelen te nemen om de populaties van deze soorten weer te herstellen. De eerste avond, 12 maart, zijn meteen al interessante resultaten geboekt, want de eerste glasalen zijn al gevangen. Zullen er nog vele volgen?

De kruisnetmonitoring van trekvissen vindt plaats in het kader van het project ‘Samen voor de Aal’. In dit project wordt het aanbod van trekvissen bij migratieknelpunten in het estuarium van de Rijn en de Maas in kaart gebracht. Knelpunten zijn ‘kunstwerken’ als sluizen, gemalen en stuwen die de toegang voor vissen tot het achterland belemmeren. Met de kennis uit de monitoring kan het beheer van de kunstwerken en dat van gerealiseerde en toekomstige vispassages beter op de behoeften van de vissen worden afgestemd. Vissoorten die voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van migratie tussen zoet en zout water hebben het bijzonder moeilijk. Deze vissoorten trekken in het voorjaar vanuit zee en de grote rivieren het zoete binnenland in om hier op te groeien of zich voort te planten.

De paling dreigt zelfs uit te sterven wanneer er geen maatregelen worden getroffen om de vismigratieroutes herstellen. De paling plant zich voort in de Sargassozee. Na een reis van bijna 6.000 kilometer, geholpen door de Atlantische Golfstroom, komen de jonge doorzichtige palingen in de Europese kustwateren. Deze zogenaamde glasaal probeert vervolgens het zoete binnenwater in te trekken om daar op te groeien tot volwassen paling. Sinds de jaren 70 is het aantal glasalen dat de Nederlandse binnenwateren intrekt drastisch afgenomen tot minder dan 1% van het oorspronkelijke niveau.

Andere trekvissen zoals de driedoornige stekelbaars komen zich juist voortplanten in de ondiepe zoete regionale watersystemen. Sinds de aanleg van de gemalen en de Deltawerken is de trekkende vorm van deze soort sterk afgenomen. Andere soorten die profiteren van vismigratievoorzieningen tussen de grote wateren en regionale watersystemen zijn onder andere spiering, bot en dunlipharder.

Het totale monitoringsteam bestaat uit ruim 50 natuurliefhebbers, sportvissers, beroepsvissers en studenten. Van maart tot en met juni monitoren zij op vrijwillige basis twee maal per week op dertien geselecteerde locaties met een fijnmazig kruisnet het aanbod van trekvissen (zie kaart). Dit gebeurt in het donker, wanneer de glasaaltjes en andere vissoorten het meest actief zijn. Een intensieve klus die overigens niet op zichzelf staat: langs de noordelijke Waddenkust vindt soortgelijk onderzoek voor het vierde jaar plaats en langs het Noordzeekanaal wordt nu voor het tweede jaar met vrijwilligers het aanbod van trekvissen gemeten. Het project ‘Samen voor de Aal’ loopt in eerste instantie drie jaar.

Overzichtskaart locaties

De eerste avond, 12 maart, zijn meteen al interessante resultaten geboekt. Op de drie meest westelijke locaties is de vangst van glasaal gemeld (Scheveningen, Westland & Stellendam). Deze glasaaltjes zijn hopelijk de voorbode van velen die zullen volgen en die verder het binnenland zullen intrekken.

Ook driedoornige stekelbaars werd op meerdere locaties gevangen. Andere soorten die in het kruisnet werden aangetroffen waren pos, blankvoorn, kolblei, baars, brakwatergrondel, steenbolk, roofblei en zwartbekgrondel. Niet overal was er succes, op een aantal locaties kwam het kruisnet leeg boven...

'Samen voor de Aal’ is een samenwerkingsverband tussen Waterschap Hollandse Delta, Hoogheemraadschap Delfland, Waterschap Rivierenland, Rijkswaterstaat, World Fish Migration Foundation en Stichting RAVON.

Voor meer informatie of als u geïnteresseerd bent deel te nemen in de monitoring kunt u contact opnemen met Martijn Schiphouwer, martijn.schiphouwer@ravon.nl. Als u wilt weten wat de waterbeheerders doen om de migratiemogelijkheden voor vis te verbeteren, neem dat contact op met Jos de Bijl, jdebijl@hhdelfland.nl.

Tekst: Projectgroep Samen voor de Aal
Foto's: Jelger Herder; Jos de Bijl, Hoogheemraadschap van Delfland, Martijn Schiphouwer, RAVON
Film: Ton van der Spiegel, 's Gravenhaagse Hengelsport Vereniging