Grutto’s verzamelen zich na een mislukt broedseizoen

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Eind mei. Terwijl veel soortgenoten hun kleine jongen nog bewaken, staan de eerste groepen grutto’s al op verzamelplaatsen. Voor deze vogels is het broedseizoen voorbij. Of het nu komt door predatie van hun jongen, een uitgemaaid nest of een mislukt legsel. Ze hebben duizenden kilometers ‘voor niets’ gevlogen.

In verschillende natte natuurgebieden in gruttorijke regio’s lopen de aantallen al op. De eerste gezenderde grutto vloog zelfs al weer terug naar Spanje. Voor een Nederlandse grutto is het vanaf half april broeden geblazen. Na ongeveer 25 dagen op het nest, meestal in grasland, komen de jongen uit. Mits het nest niet is bezocht door een roofdier, zoals een hermelijn of wezel, waar er dit jaar overigens veel van lijken te zijn. Vervolgens dribbelen de kleine kuikens door het gras, op zoek naar insecten. Onder het wakende oog van de oudervogels. Met name in die periode blijkt het vaak mis te gaan: ze worden gegrepen door de maaimachine. Of door een roofdier omdat ze op een gemaaid perceel in het zicht lopen. Verder is de hoeveelheid voedsel in ongemaaid grasland vaak te laag en hebben kuikens moeite om door de hele dichte vegetatie van bemest grasland te lopen. Voor de oudervogels die hun nest of kuikens verliezen is het broedseizoen voorbij.

Verzamelen
Grutto’s verzamelen in plas-drasgebieden en uiterwaarden. Deze week verschenen de eerste groepjes al op deze pleisterplaatsen. Op verschillende plekken kwamen hun aantallen al boven de 200 exemplaren uit (Warmond, Reeuwijk, Haastrecht, Everdingen, Bleskensgraaf, Brabantse Biesbosch), zo blijkt uit slaapplaatstellingen van Sovon-vrijwilligers en waarnemingen op Waarneming.nl. Al zo vroeg zoveel volwassen vogels die zich verzamelen is een veeg teken. Montevil, één van de Nederlandse vogels van het zenderprogramma Kening van ‘e Greide, vloog deze week al terug naar Zuid-Spanje.

Structureel te weinig jongen
Vorig jaar bleek uit een analyse van Sovon dat er opnieuw veel te weinig jonge grutto’s werden grootgebracht. Als belangrijkste oorzaak voor het slechte seizoen van 2014 werd het vroege en massale maaien van grasland aangedragen (zie rapport (pdf; 5,3 MB) en website Sovon). Hoewel oorzaken van het mislukken van hun broedsel bij grutto’s wijd uiteenlopen, is het maaien ongetwijfeld ook dit voorjaar weer een factor van betekenis. Door het structurele tekort aan jongen neemt de populatie grutto’s tegenwoordig af met zo’n 3 procent per jaar. En dat terwijl Nederland ongeveer de helft van de Europese broedpopulatie herbergt.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Koos Dansen