Wolf afkomstig uit een roedel wilde wolven in Duitsland

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Begin maart van dit jaar was Nederland in de ban van een vermeende wolf van onbekende oorsprong, die enkele dagen door ons land liep. Nadat enkele aangevallen en soms doodgebeten schapen waren gevonden langs de route die het dier aflegde, deed zich de vraag voor: was de dader deze vermeende wolf of toch een grote hond? In opdracht van het Faunafonds en de provincies Groningen en Drenthe deed Alterra onderzoek aan de gedode en gewonde schapen.

In totaal zijn op de looproute van de wolf door Drenthe en Groningen op ten minste vier locaties schapen aangevallen. In enkele gevallen werd de dader daarbij waargenomen en gefotografeerd. Daarbij leek het vrijwel zeker steeds om hetzelfde dier te gaan. Alterra heeft twee dode schapen onderzocht om op basis van de verwondingen inzicht te kunnen krijgen in de vraag of het om een wolf of om een grote hond ging. De wijze waarop de schapen waren gedood was niet kenmerkend voor een wolf. Wolven doden hun prooi veelal met een keelbeet, terwijl dat bij deze schapen niet het geval was. Op basis hiervan kon een aanval door een grote hond dus niet worden uitgesloten.

DNA-onderzoek
Alterra-onderzoeker Arjen de Groot heeft vervolgens DNA-monsters onderzocht van zowel twee dode schapen als van twee schapen die een aanval hadden overleefd. Deze DNA-monsters waren door het Faunafonds binnen 24 uur na de aanval bij elk schaap veiliggesteld. Dit werd gedaan door in de bijtwond met een wattenstaaf wat bloed, mogelijk vermengd met speeksel van de aanvaller, te verzamelen. Deze monsters werden vervolgens naar Alterra gebracht voor analyse. Arjen de Groot: “Wij hebben in eerste instantie een genetische test gedaan waarbij we het DNA van honden en wolven kunnen onderscheiden. In tenminste één monster van elk van de vier onderzochte schapen troffen we daar het DNA van een wolf aan. Zo konden we een aanval door een grote hond uitsluiten.”

Wolf uit de roedel 'Munster'
In samenwerking met het Duitse onderzoekinstituut Senckenberg heeft De Groot een tweede test uitgevoerd. “Hierbij hebben we een uitgebreider genetisch profiel opgesteld dat karakteristiek is voor een specifiek individu. Dat kun je vergelijken met een vingerafdruk. Op die manier kun je een herkomst- en ouderschapsbepaling doen. Daartoe hebben onderzoekers van Senckenberg het DNA-profiel vergeleken met hun database van Duitse wolven. Hoewel niet alle monsters van voldoende kwaliteit waren, kon zo worden vastgesteld dat het om een individu ging dat niet eerder werd aangetroffen, maar een recente pup is uit de roedel ‘Munster’ in de regio Hamburg-Bremen. De DNA-analyse suggereert dat het gaat om een mannetje, maar de gebruikte methode kan dit niet met zekerheid vaststellen.”

Jonge, onervaren wolf
Het lijkt er dus op dat dit voorjaar een jonge Duitse wolf het territorium van de ouders heeft verlaten op zoek naar een eigen leefgebied waarbij deze onder andere Nederland heeft aangedaan. De a-typische manier van aanvallen van de schapen wijst erop dat het om een onervaren wolf gaat. Overigens is met dit onderzoek aangetoond dat de schapen zijn aangevallen door een wolf, maar niet dat dat is gebeurd door de wolf die veelvuldig is gezien. Daar is namelijk geen DNA-profiel van beschikbaar.

Tekst: Alterra Wageningen UR
Foto: Mark Zekhuis, Saxifraga