Tien jaar Europese vlinderbescherming

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

In Nederland staan de vlinders onder druk, maar ook in andere Europese landen is dat het geval. Tien jaar geleden werd daarom Butterfly Conservation Europe (BCE) opgericht. Een goed moment om de balans op te maken van wat er is bereikt, maar ook welke uitdagingen er nog liggen.

BCE is opgericht in 2004 door de Britse Butterfly Conservation en De Vlinderstichting. Uit het eerste Red Data Book van de Europese vlinders, die al in 1999 was verschenen, bleek dat 12% van Europa's 576 vlinders werd bedreigd en dat nog meer soorten in aantal achteruit gingen. Tijdens internationale symposia vertelde spreker na spreker over de slechte situatie van vlinders in hun land. De problemen van vlinders in Nederland en het Verenigd Koninkrijk werden gedeeld in heel Europa, daarom was het tijd om Europees te gaan werken.

Butterfly Conservation Europe is opgericht als overkoepelend orgaan dat met de bestaande organisaties en vlinderonderzoekers uit zoveel mogelijk landen, zonder al te veel bureaucratie, nieuwe initiatieven wil ontplooien voor behoud en herstel van de vlinderstand. Er is een brede definitie van Europa gehanteerd die loopt van IJsland tot Spanje en in het oosten tot en met Turkije en de Russische Oeral. Inmiddels zijn er 45 organisaties aangesloten, die actief zijn in 36 landen.

De nieuwe Rode Lijst van Europese vlinders, gepubliceerd in 2010, liet zien dat 10% van de soorten, zelfs onder de nieuwe strenge IUCN-criteria, werd bedreigd. Nog verontrustender is dat meer dan de helft van de soorten een achteruitgang liet zien en nog eens 10% in de categorie kwetsbaar zat. De redenen voor de achteruitgang zijn divers, maar het veranderende landgebruik en de verandering van het klimaat spelen een belangrijke rol. De Europese boerenlandvlinderIndicator toont aan dat het aantal karakteristieke vlinders op graslanden tussen 1990 en 2011 met 50% is afgenomen. De veranderende landbouwmethoden zijn hier debet aan.

BCE wil meer dan alleen onderzoeken en waarschuwen. Er wordt ook gewerkt aan behoud en herstel. Zo zijn er in Bulgarije, Servië en Turkije Prime Butterfly Areas onderscheidden. Deze gebieden, die voor vlinders van groot belang zijn, zullen beter worden beschermd. Ook zijn Rode Lijsten opgesteld van Turkije en het totale gebied rond de Middellandse Zee. Er is een rapport opgesteld en verspreid waarin wordt aangegeven wat er concreet moet gebeuren voor de vlinders van de habitatrichtlijn (Do’s and Don’ts) en er wordt hard gewerkt aan een verbreding van het meetnet vlinders. Inmiddels zijn er al meer dan twintig landen waar vlinders volgens een standaard manier worden geteld. Ook zijn er al heel concrete projecten uitgevoerd, bijvoorbeeld om de zeer zeldzame en bedreigde Macedonische heivlinder te beschermen. De onderzoeken en projecten zorgen voor wetenschappelijke munitie om te kunnen lobbyen voor beter beleid, zowel in de EU als de Raad voor Europa. Dat blijft, ook de komende jaren, nog hard nodig.

Tekst: Martin Warren, Butterfly Conservation & Chris van Swaay, De Vlinderstichting
Foto's: Kars Veling