Blauwe Kiekendief gebaat bij verleggen grenzen natuurbeleid

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland en Werkgroep Grauwe Kiekendief [land] op [publicatiedatum]

De Blauwe Kiekendief is één van de ernstigst bedreigde vogelsoorten van Nederland. Toch was er tot nu toe geen beschermingsprogramma dat erop gericht was om deze roofvogel er weer bovenop te helpen. Tot nu toe. Want speciale vogelakkers in combinatie met onderzoek kunnen de Blauwe Kiekendief redden.

Het nationale natuurbeleid is in Nederland keurig in hokjes gestopt en we denken in ‘systemen’. In dit systeemdenken dreigen nogal wat soorten de boot te missen, terwijl best bekend is wat te doen om het tij te keren. In Nederland spreken veel mensen met bewondering over ‘de iconische Blauwe Kiekendief’ of ‘de mysterieuze Velduil’, maar het is een feit dat deze soorten niet gericht in een effectief natuurbeleid zijn beschermd. Soortenbeleid is nodig om zowel Blauwe Kiekendief als Velduil weer perspectief te bieden om als Nederlandse broedvogel behouden te blijven.

Vogelbescherming Nederland en Werkgroep Grauwe Kiekendief hebben afgesproken om samen de schouders te zetten onder een Masterplan waarin de essentiële bouwstenen voor herstel één voor één voor zullen moeten worden opgestapeld. Nederland heeft een rijke historie als het gaat om het vergaren van kennis van de drie in ons land broedende kiekendieven.

Deze historie begon al met grootheden in de Nederlandse ornithologie als Luit Buurma, Wim Schipper (jaren zestig-zeventig), Menno Zijlstra (jaren tachtig) en Cor Dijkstra (jaren negentig). Hun werk heeft een schat aan informatie opgeleverd die ons heeft geleerd op welk schaalniveau kiekendieven landschappen gebruiken, welke prooisoorten als rode lijn door de geschiedenis lopen en hoe verdwijnen en herstel hand in hand kunnen gaan. Op deze traditie willen Vogelbescherming en Werkgroep Grauwe Kiekendief voortbouwen om samen met terreinbeheerders, agrariërs, maar ook met waterschappen en particulieren te proberen de komende jaren in ieder geval de jachtgebieden voor Blauwe Kiekendief zodanig in te richten dat deze woelmuizenspecialisten gedurende alle maanden van het jaar voldoende hebben te jagen om zonder al te veel problemen aan het broedseizoen te kunnen beginnen.

In de zojuist uitgebrachte ‘Roofvogelspecial’ van het tijdschrift Vogels van Vogelbescherming is een artikel opgenomen waarin we schetsen welke perspectieven Blauwe Kiekendieven hebben in onze landschappen. We gaan er vanuit dat de motor van herstel, net als eertijds bij de nagenoeg uitgestorven populatie Grauwe Kiekendieven, weer van uit het noordoosten van Groningen zal komen. In 2014 kwamen er slechts 10 a 11 paartjes Blauwe Kiekendieven in Nederland tot broeden. De stand Waddengebied: Groninger akkers was 4:6. Ondanks het mooie aantal broedende Blauwe Kiekendieven rondom Winschoten is dit een hogelijk ongunstige situatie, want de toekomst van broedende Blauwe Kiekendieven ligt nadrukkelijk niet in grootschalig akkerland, maar op onze Waddeneilanden.

Vogelbescherming Nederland is daarom deze week begonnen met het inzamelen van geld voor het aanleggen van speciale vogelakkers, boordevol muizen die als voedsel dienen voor de Blauwe Kiekendief. Omdat we stellig geloven dat goed natuurbeleid niet kan zonder degelijk en langjarig onderzoek, zullen we in Nederland onder andere met de universiteiten van Groningen en Amsterdam samenwerken en zullen we onze internationale contacten gebruiken om tot slimme keuzes te komen. De goede traditie, die begon met het prachtige veldwerk van de mensen van de Vrije Universiteit eind jaren zestig, hopen we voort te zetten met nieuwe technieken en ouderwets veldwerk. Wie zijn klassiekers niet kent kan immers nooit in het heden serieus veldonderzoek optuigen. In ons onderzoek zullen, geheel volgens de werkwijze van de werkwijze van Werkgroep Grauwe Kiekendief, ook studenten en vrijwilligers een prominente rol krijgen toebedeeld. Met terreinbeheerders als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Het Groninger Landschap en een aantal agrariërs zijn gesprekken gaande om in 2015 de eerste maatregelen op kansrijke locaties te realiseren. Aan de plannen wordt hard gewerkt, en we hopen dat mensen mee gaan leven om daarmee de populatie Blauwe Kiekendieven vleugels te geven.

Tekst: Jules Bos, Vogelbescherming Nederland en Ben Koks, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Foto's: Rein Hofman, Hans Hut