Reuzegroep Tuimelaars gespot voor Belgische kust

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Tuimelaars voor de Belgische kust. Het is een zeldzaamheid. Een groep van 35 spelevarende Tuimelaars is dan ook helemaal bijzonder.

Op 3 oktober 2014 was het toch even schrikken voor de bemanning van de kotter BRA5 toen een forse groep Tuimelaars langszij kwam, meeliftend op de boeggolf van het schip. De groep werd opgemerkt rond 18:00, ter hoogte van Middelburg, net ten noorden van de Buitenbank (51°30’00.0”N, 03°07’48.0”O) en vlak bij de Belgische grens. De kans dat deze Tuimelaars kort ervoor ook in het Belgische deel van de Noordzee rondzwommen, is dan ook erg groot. Een analyse van de filmbeelden van Fred Kraak leidde tot een voorzichtige schatting van 35 exemplaren.

Voor de Schotse en Engelse oostkust komt de soort wel vaker voor (de Schotse populatie wordt geschat op circa 130 exemplaren), maar in de Zuidelijke Noordzee zijn Tuimelaars best bijzonder. De laatste bevestigde Belgische waarneming dateert van 27 juli 2010. Toen werd om 07:00 door de schipper van de veerdienst Rupelmonde - Wintam een Tuimelaar opgemerkt op de Schelde. Mogelijk hetzelfde exemplaar verbleef van 9 augustus 2010 tot 20 november 2010 in de Noordzee ter hoogte van Oostende. Voor groepen moeten we al teruggaan tot september 2004, toen tientallen Tuimelaars werden gespot vanaf een schip bij Oostdijk voor de Belgische kust. Het ging vermoedelijk om de groep die eerder al op 12 augustus 2004 werd gefilmd in het Marsdiep (Nederland) en op 16 augustus 2014 ook in de Elbemonding (Duitsland) werd opgepikt. De schattingen liepen uiteen van 50 tot 100 (sommigen hadden het zelfs over 200) exemplaren. Vermoedelijk (een deel van) dezelfde groep werd op 9 september 2004 voor het laatst opgemerkt ter hoogte van Camperduin (Nederland).

 De recente waarneming van circa 35 exemplaren gooit hoge ogen en kan niet meteen worden geduid. Tuimelaars werden in de eerste helft van de 20ste eeuw regelmatig gemeld in het Marsdiep, de zeestraat in de westelijke Waddenzee, tussen Texel en Den Helder. Jaarlijks werden hier kleine groepjes gezien, vooral in het voorjaar. Dit fenomeen viel steeds samen met de trek van de Zuiderzeeharing. Toen de Zuiderzee door de Afsluitdijk onbereikbaar was geworden als paaiplaats voor de haring, bleven ook de Tuimelaars er weg. Sindsdien zijn grote groepen (op een enkele uitzondering na) ongezien. Het lijkt er dan ook op dat de groep van vrijdag een zeldzaam uitstapje heeft gemaakt naar de Zuidelijke Noordzee vanuit Het Kanaal of verder zuidwestelijk.    

De Tuimelaar is een robuuste maar gestroomlijnde, grijze dolfijn, met een duidelijke snuit. Het sigaarvormige lichaam, de spitse flippers, grijze bovendelen en witte buik zijn kenmerkend. De soort dankt haar naam aan de acrobatische sprongen die ze soms maken. Mogelijk hangt de groep nog in Belgisch/Nederlandse wateren rond. Alle (mogelijke) waarnemingen worden best meteen gemeld op www.waarnemingen.be

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie (naar Camphuysen & Peet (2006): Walvissen en dolfijnen in de Noordzee).
Foto: Marijke De Boer
Videobeeld: Fred Kraak