Bijzondere waarnemingen van Zeenaaktslakken in 2013

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

Het voorjaar en de zomer zijn bij uitstek het seizoen om in de Nederlandse kustwateren te speuren naar Zeenaaktslakken. Voor veel sportduikers zijn het de pareltjes onder de weekdieren. Kleurrijk en fotogeniek zijn het tevens aantrekkelijke onderwerpen voor onderwaterfotografen, om ze digitaal te vereeuwigen. Voor sportduikers met een interesse in de ontwikkelingen van onze mariene biodiversiteit zijn ze ook zeer interessant omdat de populatie van de Nederlandse Zeenaaktslakken ieder jaar een grote dynamiek vertoont. Tijd voor de voorlopige update voor de meest opmerkelijke soorten van 2013 tot nu toe.

Wellicht de meest in het oog springende soort van 2013 tot nu toe betreft een exemplaar van de Gestreepte knotsslak in de zuidwestelijke Oosterschelde. Dit betreft de allereerste waarneming van deze soort in de Oosterschelde ooit. De soort is in 2011 voor het eerst in het Grevelingenmeer aangetroffen, maar is er daarna niet meer teruggevonden. Het blijft voorlopig dus een zeer zeldzame soort voor onze kustwateren.

Een serie uitzonderlijke waarnemingen betreft de Slanke ringsprietslak. Het is een soort die pas in 1992 voor het eerst in de Oosterschelde werd aangetroffen. Sinds 2001 werd deze kleurrijke soort regelmatig maar nog steeds schaars waargenomen. In 2011 en 2012 steeg het aantal waarnemingen en in 2013 is het een algemene soort in de Oosterschelde geworden. Ieder maand is hij veelvuldig waargenomen en de aantallen overschrijden zelfs die van de Brede ringsprietslak, een nauw verwante algemene soort die al veel langer bekend is van onze kustwateren. In het Grevelingenmeer en het Veerse meer is de soort nog niet waargenomen. Zijn voorkeursvoedsel, de Pennenschaft, komt er ook niet voor.

Ook de Groene en de Wrattige mosdierslak zijn bijzondere soorten die zich, hoewel schaars, de afgelopen jaren in de Oosterschelde hebben laten zien. Beide soorten hebben de winter goed overleeft. Vooral van de Groene mosdierslak zijn dit voorjaar opmerkelijk veel waarnemingen uit de centrale Oosterschelde gemeld.

De Noordelijke knuppelslak is een soort die zoals zijn naam al aangeeft exclusief in het Noord-Atlantische gebied voor komt. De Zeeuwse Delta vormt de zuidelijke verspreidingsgrens van deze kleine Zeenaaktslak. Dit voorjaar was een piekjaar voor de soort met talloze waarnemingen uit de Zeeuwse Delta. Deze liefhebber van koud water lijkt geprofiteerd te hebben van de langdurige winter. De Slanke waaierslak is ook een noordelijke soort die dit voorjaar opmerkelijk veel vaker is aangetroffen dan voorgaande jaren.

En er zijn nog veel meer opmerkelijke waarnemingen van andere soorten Nederlandse Zeenaaktslakken. De Bruine plooislak en het Blauwtipje zijn soorten die we rond deze tijd zeer algemeen in de Oosterschelde zouden kunnen aantreffen. Dit jaar blijft het aantal waarnemingen van deze soorten echter ver achter bij de aantallen van de afgelopen jaren. Het is niet duidelijk of dit veroorzaakt is door de langdurige winterperiode. De Groene wierslak en de Slanke rolsprietslak zijn soorten die sterk te lijden kunnen hebben van strenge winters. Daarom is het zo verrassend om te zien dat beide soorten de afgelopen winter toch goed overleefd hebben en nu weer op meerdere plaatsen worden aangetroffen. De Gestreepte en Paarse waaierslak zijn recente aanwinsten van onze biodiversiteit en zijn dit jaar weer in de Oosterschelde aangetroffen. De Harlekijnslak die vorig jaar zo massaal aanwezig was heeft het tot nu toe veel minder goed gedaan. Ook de Trage kroonslak en de Gestippelde mosdierslak zijn in 2012 opvallend vaak waargenomen maar dit jaar nog niet gemeld. En de nieuwkomers van 2012, de Gekraagde vlokslak en Hemelsblauwe knotsslak zijn tot nu toe helaas ook nog niet teruggevonden.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON
Met dank aan alle sportduikers die dit jaar hun waarnemingen van Zeenaaktslakken hebben gemeld