Wolf Luttelgeest is raszuiver en afkomstig uit Oost-Europa

Bericht uitgegeven door ARK [land] op [publicatiedatum]

De vrouwtjeswolf die onlangs dood is aangetroffen bij Luttelgeest blijkt een raszuivere wolf te zijn. Waarschijnlijk komt het dier oorspronkelijk uit Oost-Europa. Het is bovendien (tamelijk) waarschijnlijk dat de wolvin uit eigen beweging naar Nederland is gekomen en hier een tijdje heeft verbleven, maar nader onderzoek moet daar uitsluitsel over geven. Dat zijn de belangrijkste conclusies die Dutch Wildlife Health Centre, Naturalis Biodiversity Center en Alterra Wageningen UR hebben getrokken op basis van onderzoek van het kadaver en aangetroffen keutels.

Op 4 juli werd in de berm van een weg bij Luttelgeest*, gemeente Noordoostpolder, een dood dier aangetroffen dat sterke gelijkenis vertoonde met een wolf. De melding is binnengekomen bij WolvenInNederland die op haar beurt de drie betrokken onderzoeksinstituten heeft ingeschakeld. Daags daarna is het dier overgebracht naar Utrecht, waarna de diverse onderzoeken zijn gestart.
Dutch Wildlife Health Centre (DWHC), dat ondergebracht is bij de Universiteit Utrecht, heeft sectie op het dier verricht en pathologisch onderzoek gedaan naar de doodsoorzaak en de toestand van dier voor het overleed. Naturalis Biodiversity Center en Alterra Wageningen UR hebben het DNA-onderzoek verricht voor de soortbepaling van de wolf. Naturalis heeft in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam het isotopenonderzoek gedaan waarmee uitsluitsel kan worden gegeven over het geboortegebied en het gebied waar de wolvin de laatste maanden van haar leven heeft doorgebracht. Alterra deed daarnaast genetisch en ecologisch onderzoek om de herkomst van het dier te achterhalen, mede aan de hand van het onderzoek naar de identiteit, inhoud en herkomst van (wolven)uitwerpselen die op diverse plaatsen gevonden zijn.

Aanrijding
Onderzoek aan het kadaver door DWHC toont aan dat de wolf is overleden aan de gevolgen van ernstig trauma aan de kop door een klap met hoge impact, waarschijnlijk door een aanrijding door een auto. Het bleek te gaan om een minstens anderhalf jaar oud vrouwtje dat een goede voedingstoestand bezat. In de maag werden resten aangetroffen van een jonge bever en in de darm zaten lintwormen. Dat geeft aan dat de kans groot is dat ze in het wild gefoerageerd moet hebben. Verder was de wolvin kerngezond. Na microscopisch onderzoek van de genomen monsters is geen enkele aanwijzing gevonden dat het dier door onderliggende ziekte verzwakt is geraakt.

Raszuiver
Op basis van uitgebreid DNA-onderzoek staat vast dat het om een raszuivere wolf gaat. Omdat Nederland niet over voldoende referentiemateriaal van wolven en wolfhonden beschikt, zijn onder meer onderzoeksinstituten uit Duitsland en Italië bij dit DNA-onderzoek betrokken. De resultaten wijzen uit dat het niet gaat om een hond of een hybride wolf, een nakomeling van een wolf en een hond.
Naturalis en Alterra achten het waarschijnlijk dat de gevonden wolf oorspronkelijk afkomstig is uit het oostelijke deel van Europa, langs de Russische grens. Deze zone kan lopen van de Baltische staten, via Oost-Polen tot in Griekenland. Referentiemateriaal voor een meer preciezere herkomstbepaling is op dit moment bij Europese onderzoeksinstituten niet voorhanden.
Wel staat vast dat de wolf van Luttelgeest niet uit Duitse en West-Poolse roedels afkomstig is, dat zij niet uit Italië komt en dat herkomst uit Spanje, Zuid-Frankrijk of Zwitserland onwaarschijnlijk maar niet geheel onmogelijk is.

Natuurlijke binnenkomst
WolvenInNederland en Alterra achten het waarschijnlijk dat de wolf op natuurlijke wijze Nederland is binnengekomen en voordat ze werd doodgereden enige tijd in Nederland moet hebben verbleven. Maar daarover bestaat geen zekerheid. Isotopenonderzoek aan doorbloed spierweefsel, haren en tanden van de wolf door Naturalis in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam moet daarover uitsluitsel geven; resultaten van dit nadere onderzoek worden eind augustus verwacht.
In elk geval vertoonde het kadaver geen sporen van transport naar Nederland. Zo had het geen kenmerken die wijzen op invriezen. Bovendien zijn er geen sporen van slijtage aan de vacht, de voetzolen en de nagels aangetroffen die wijzen op gevangenschap. Ook zijn in het Kuinderbos in de Noordoostpolder keutels gevonden die mogelijk van een wolf zijn, hoewel via DNA-onderzoek niet kon worden vastgesteld dat ze van de Luttelgeestse wolf zijn. In de keutels werden sporen aangetroffen van edelhert en vos. Samen met de in de maag aangetroffen bever gaat het om prooidieren die alle binnen een straal van 50 kilometer van de vindplaats van de wolf en keutels voorkomen.

*) Strikt genomen is de wolf aangetroffen in Marknesse, buurdorp van Luttelgeest, in de Noordoostpolder, net over de dorpsgrens. Het dier is evenwel de geschiedenis ingegaan als de ‘wolf bij Luttelgeest’. Om verwarring te voorkomen blijven we daarom in de communicatie spreken over de ‘wolf van bij Luttelgeest’.

Download hier de presentatie van Leo Linnartz van Wolven in Nederland van de persconferentie op 7 juli.

Tekst: Persbericht uitgegeven door Alterra Wageningen UR, DWHC/Universiteit Utrecht, Naturalis Biodiversity Center, WolvenInNederland
Foto: Janneke van der Linde