Akkertjes helpen heidesoorten

Bericht uitgegeven door Stichting Bargerveen [land] op [publicatiedatum]

Onderzoek van Stichting Bargerveen toont aan dat zowel extensief beheerde heideakkertjes als oude braakliggende akkers in heideterreinen sterk bijdragen aan het behoud van biodiversiteit op de heide. Dichtheden van karakteristieke soorten loopkevers en sprinkhanen zijn hoger dan in het omliggende heidelandschap en vogels maken frequent gebruik van de akkers om voedsel te zoeken. Heidebeheerders wordt aanbevolen om een actief beheer van heideakker in te stellen.

Snackbars van de heide
In het verleden waren tijdelijke akkers en schrale graslandjes overal te vinden op de grens van heide en het omliggende agrarische landschap. Tegenwoordig zijn deze situaties zeldzaam of is het beheer ervan verwaarloosd. De bijdrage van deze akkers aan de biodiversiteit blijkt echter groot te zijn, zowel voor karakteristieke heidesoorten als voor soorten van het extensieve cultuurlandschap.

Proefakkertjes
Op proefakkertjes die speciaal voor dit onderzoek in oude glorie werden hersteld, bleken al binnen korte tijd hoge dichtheden karakteristieke loopkevers voor te komen. Ook is het broedsucces van de Veldleeuwerik in heidereservaten met extensieve akkertjes veel hoger dan in intensief agrarisch gebied. De soorten profiteren van het hoge voedselaanbod dat extensieve akkers leveren in combinatie met rust en gelegenheid in de omliggende heide.

Kruidenrijke schraallanden
Verschraling van oude akkertjes leidt op lange termijn tot de ontwikkeling van droge schraallanden. Wanneer door het akkerbeheer de bodem niet te sterk verzuurd en bemest was, ontwikkelen deze voormalige akkertjes zich tot kruidenrijke schraalgraslanden. Deze schraalgraslanden zijn van groot belang voor veel heidekarakteristieke soorten, vooral soorten die bloem- en kruidenrijke situaties nodig hebben zoals sprinkhanen, dagvlinders en bijen.

Rouleren sleutel tot succes
Uit het onderzoek kwam duidelijk naar voren dat elke fase (akkerfase - braakfase - schraalgraslandfase) haar eigen karakteristieke fauna kent. De inrichting van een extensief akkerbeheer in heidereservaten moet daarom voorzien in een langdurig roulatiebeheer. Akkers kunnen na verloop van tijd worden omgevormd in schraallanden, en de resulterende schraallanden kunnen na verloop van tijd deels weer worden omgeploegd en beakkerd worden. Op deze manier wordt de bijdrage aan de biodiversiteit maximaal uitgebuit. Verwacht wordt dat in de toekomst het belang van heidereservaten voor soorten van het agrarisch cultuurlandschap alleen maar groter zal worden. De meest logische plekken om dit te doen zijn locaties die in het verleden al zijn verstoord, zoals de huidige naaldbosbeplantingen en verlaten akkerontginningen.

Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Alterra en B-Ware in het kader van het kennisprogramma Ontwikkeling en Beheer van Natuurkwaliteit (O+BN), dat wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken en uitgevoerd door het Bosschap.

Het rapport is hier te downloaden (7,95 MB)

Tekst: Marijn Nijssen en Joost Vogels, Stichting Bargerveen
Foto’s: Joost Vogels