Vogels broeden laat dit jaar

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender en Sovon Vogelonderzoek Nederland op [publicatiedatum]

Het broedseizoen van vogels is laat dit jaar. De oorzaken hiervan zijn het koude weer vanaf april in Nederland en waarschijnlijk ook het slechte weer in Noord-Afrika waar trekvogels mee te maken kregen op hun trek naar Nederland. Bijna alle vogels hebben nu hun eerste ei gelegd, is te zien op de eilegverwachting op Natuurkalender.nl. Veel vogels zijn bezig met een tweede of derde legsel.

De eilegverwachting werd gelanceerd op 1 april van dit jaar. Op dat moment leek 2012 nog een erg vroeg jaar te worden. Maart was erg warm geweest en de verwachting was dat veel vogels vroeg zouden beginnen met het leggen van eieren. Dat gebeurde niet en dat had twee redenen. Het weer in Nederland werd slechter, april was een koude maand, waardoor veel vogels later gingen broeden. Dit waren vooral de standvogels, de vogels die gedurende de winter in Nederland blijven zoals mezen, en de vogels die al vroeg aankwamen.

Maar ook de trekvogels die uit Afrika moesten komen, kwamen laat aan en waarschijnlijk is daardoor voor veel soorten het broedseizoen ook verlaat. Mogelijk kwamen ze in Noord-Afrika slecht weer tegen met bijvoorbeeld sterke tegenwind, waardoor ze later vertrokken of langer over de trek deden. Vooral zwaluwen hebben hier veel last van. Omdat zij geen vetvoorraad opbouwen zijn ze afhankelijk van insecten die ze onderweg kunnen vangen. Het slechte weer vertraagt ze niet alleen, maar zorgt er ook voor dat ze in een mindere conditie geraken. Uit het verleden zijn gevallen bekend waarin dit zelfs leidde tot behoorlijke sterfte. De eerste berichten over de aantallen boerenzwaluwen die dit jaar in ons land tot broeden komen stemmen inderdaad niet vrolijk.

Volgens de eilegverwachting op Natuurkalender.nl hebben bijna alle vogels hun eerste ei nu gelegd. De eilegverwachting laat van vijfendertig broedvogelsoorten zien wanneer ze hun eerste ei leggen. In deze verwachting is te zien dat het gezegde “In mei leggen alle vogels een ei” niet klopt. Veel vogels begonnen al ruim voor 1 mei met het leggen van hun eerste ei. Alleen bosrietzangers en spotvogels leggen nu nog echt hun eerste ei. Ziet u nu andere vogels op hun nest zitten of vliegen met takjes e.d. dan zijn ze bezig met hun tweede of derde legsel van het seizoen. Veel merels en meerkoeten bijvoorbeeld, kunnen tot laat in het seizoen nieuwe legsels starten. Dat valt echter buiten de 'radar' van de eilegverwachting.

Tekst: Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University en Ruud Foppen, Sovon Vogelonderzoek Nederland en Vogelbescherming Nederland
Foto's: Erik van den Ham; IVN Vecht & Plassengebied; Jan van der Straaten, Saxifraga