Topdrie 2011 - Nachtvlinders

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Ter afsluiting van 2011 een selectie van opvallende berichten uit het afgelopen jaar over nachtvlinders. Opmerkelijk waren de massale vlinderwaarnemingen van voorjaarsuilen en de overdag actieve phegeavlinder, maar ook het gebruik van vlinderstruik en andere bloeiende planten door verschillende soorten.

Massavangst kleine voorjaarsuilen begin april
Het eerste weekend van april beloofde vooraf ideale weersomstandigheden te bieden om met behulp van lichtvallen voorjaarsvlinders te vangen. Aldus besloten Leo Hassink en Marc Bulte de avond van 2 april lichtvalkasten op te zetten bij het ringstation Overdinkel en op het Boerskotten, beiden nabij Losser in Twente. Op 3 april werd de vangst bekeken. Meteen bij het openen van de vallen werd duidelijk dat het een heel erg goede vangst was: de vallen zaten bomvol met vlinders, voornamelijk voorjaarsuilen. De eierdozen (die op de bodem lagen om vlinders die de val in vlogen een schuilplaats te bieden) waren bezaaid met vlinders, en bij het oppakken van de dozen kropen de vlinders gelijk de handen op en de mouwen in. De show werd echter gestolen door de kleine voorjaarsuilen (Orthosia cruda) die werkelijk overal zaten. Uiteindelijk werden er een kleine 3000 kleine voorjaarsuilen geteld in de drie vallen, waarvan circa 2000 exemplaren uit één val in het Boerskotten kwamen.

Duizenden phegeavlinders
Ook massaal was het voorkomen van de phegeavlinder in de zomer. De phegeavlinder is een nachtvlinder die overdag actief is. Het is een opvallende verschijning met zijn zwarte kleur met daarop wittige vlekken en twee mooie gele bandjes om het lijf. Henk Verheijen houdt de vlinderstand op het landgoed Wellenstein in de gaten en meldde dat sinds 12 juni de phegeavlinder massaal aanwezig was. In vorige jaren konden tot honderd individuen worden gezien, maar dit jaar ging het om duizenden vlinders. Phegeavlinders zijn vooral op de bramen te zien, maar drinken ook nectar op andere bloemen. De phegeavlinder heeft een bijzondere verspreiding in ons land. Hij komt voor in de Peelregio op de grens van Limburg en Noord-Brabant en op een plek bij Bergen op Zoom. Ook uit veel andere gebieden kwamen meldingen van enorme aantallen van deze prachtige vlinder. De phegeavlinder heeft zijn verspreidingsgebied dit jaar ook uitgebreid: hij werd dit jaar op allerlei plaatsen gezien waarvan hij nog niet bekend was, met name in de Peelregio.

Nachtvlinders op de vlinderstruik
Van juni tot september is het volop vlindertijd en veel mensen zien dan dagpauwoog, kleine vos en koolwitjes op hun vlinderstruik. Deze vliegen er overdag, maar ook ’s avonds blijkt de Buddleja in trek te zijn. Als je op een warme zomeravond in de diepe schemering je tuin in gaat, neem dan eens een zaklamp mee. Nachtvlinders zijn er dan erg veel en een aantal ervan kun je prima te zien krijgen op de bloeiende planten in je tuin. De vlinderstruik blijkt ook als het donker is aantrekkelijk te zijn: de zoete geur lokt nachtvlinders aan. De meest algemene is de gamma-uil. Deze trekvlinder komt in het voorjaar ons land binnen en plant zich voort. Ook de huismoeder is gek op de nectar uit vlinderstruik. Op een mooie warme zomeravond kun je er zo een tiental te zien krijgen wanneer ze met hun lange roltong nectar uit de bloemen zuigen. Ook andere bloeiende planten worden trouwens dankbaar gebruikt, zoals hanggeranium en liguster. Komende zomer zullen we hier extra aandacht voor vragen.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Marc Bulte en Kars Veling