Welkom Wolf?
Bericht uitgegeven door Natuurpunt op [publicatiedatum]
Het TV programma ‘Dieren in Nesten’ pakte op 22 september in het VRT-Journaal uit met spectaculaire beelden van een Wolf die op 4 augustus nabij Gedinne (Namen) kon worden gefilmd. Deze waarneming werd bevestigd door Franse wolvenexperts en is de eerste melding van een Wolf in ons land sinds 1923, toen het laatste Belgische exemplaar nabij Evelette (ten oosten van Namen) werd geschoten. Recente waarnemingen in Nederland, Frankrijk en het westen van Duitsland wezen er al op dat de Wolf bezig is aan een opmars in West-Europa. Ook de terugkeer in België wordt stilaan mogelijk, o.a. door de creatie van grote natuurgebieden en nationale parken waar voldoende prooidieren (Edelhert, Ree, …) leven om ook toppredatoren als Wolf en Lynx overlevingskansen te bieden.
Naar aanleiding van een recente wolvenmelding in Nederland, stelde Paul Van Daele (Zoogdierenwerkgroep Natuurpunt) eerder deze week in de krant De Morgen dat zwervende exemplaren uit andere delen van Europa vroeg of laat ook België zouden kunnen bereiken. Dat het bewijs van een ‘Belgische Wolf’ zo snel zou worden geleverd, kon hij toen niet vermoeden.
Oorspronkelijk hield geen enkel ander zoogdier er een groter verspreidingsgebied op na. Overal op het noordelijk halfrond kwamen Wolven voor, van de westkust van de Verenigde Staten tot de oostkust van Siberië. Maar beetje bij beetje ging het licht uit. De soort verdween in grote delen van de Verenigde Staten en West-Europa en op heel wat plaatsen werden Wolven meedogenloos vervolgd uit vrees dat ze aan de haal zouden gaan met vee. Hierdoor werd het oorspronkelijke verspreidingsgebied een derde kleiner. Maar sinds 1970 lijkt het tij te keren. In enkele landen werd de soort bij wet beschermd wat de toename mede kan verklaren.
Zowel in Duitsland, Polen, Italië, Frankrijk, Spanje en Zweden nemen Wolven in aantal toe. De bestaande kerngebieden breiden langzaam uit en vanuit deze kerngebieden verspreiden jong-volwassen exemplaren zich naar alle kanten, vaak over korte afstand, maar geregeld ook over zeer lange afstanden, zoals de gezenderde Duitse wolf Alan. Dit exemplaar trok in 2009 vanuit Oost-Duitsland 1500 km richting noordoost, dwars door het Poolse platteland, om uiteindelijk in Wit-Rusland te belanden. Had Alan het op een lopen gezet richting zuidwest, dan had hij Nederland of België ruimschoots gehaald. Recent is trouwens duidelijk geworden dat in Duitsland het aantal roedels snel groeit. Aanvankelijk lag het zwaartepunt in de regio Lausitz (ten zuidoosten van Berlijn) maar daar kwam de voorbije jaren verandering in. Vanuit Lausitz trok de soort naar het noorden (richting Frankfurt am Oder), naar het zuidwesten (richting Dresden) en vooral naar het noordwesten (richting Magdeburg en Brandenburg). Eerst ging het om solitaire dieren, maar later doken er ook nieuwe roedels op. In 2011 werden opnieuw verschillende nieuwe roedels gemeld. Hiermee staat de Duitse teller intussen al op twaalf roedels en negen solitaire dieren. Ook nieuw zijn de waarnemingen van een solitaire Wolf in de Vogezen, een exemplaar dat afstamt van de Frans-Italiaanse populatie. Deze populatie telt ook al enkele nazaten in de Zwitserse, Oostenrijkse en Zuid-Duitse Alpen.
Sinds eind augustus kwam ook Nederland in de ban van de Wolf, toen verbaasde automobilisten in Duiven op klaarlichte dag een Wolf konden fotograferen. De foto’s zijn echter van matige kwaliteit en laten niet toe om een op een Wolf gelijkende hond of een kruising tussen een hond en een Wolf (de zogenaamde Wolfshonden) uit te sluiten. Intussen werd dit (of een ander) exemplaar gespot op de Veluwe, zo’n 20 km ten oosten van Duiven. En nu lijkt dus ook België aan de beurt. Natuurpunt juicht de eventuele aanwezigheid van Wolven in België toe. ‘Wolven in België zou een opsteker zijn voor ons natuurbeleid’ zegt Paul Van Daele. ‘Al jaren ijveren natuurverenigingen als Natuurpunt en Natagora, samen met de diverse overheden, voor meer en betere natuur voor iedereen, ook voor de Wolf. En hoewel de toestand van de natuur in België nog altijd behoorlijk schrijnend is, worden op plaatsen waar gerichte inspanningen worden geleverd, toch successen geboekt. De terugkeer van de Wolf, zou zo’n succesverhaal kunnen worden.’
Toch spoort Van Daele aan tot enige voorzichtigheid. ‘Het ligt niet voor de hand om op basis van filmbeelden een Wolf van een Wolfshond (of zelfs een verwilderde herdershond) te onderscheiden. Eigenlijk kan een sluitende determinatie enkel gebeuren op basis van DNA-materiaal. Het zou mooi zijn mocht bv. op basis van een haarstaal of uitwerpselen van de Wolf van Gédinne 100% zekerheid over zijn/haar ware identiteit kunnen worden verkregen en mochten we kunnen achterhalen van welke populatie het dier afstamt. Het gaat hier om één exemplaar, vermoedelijk een zwerver die vanuit de dichtstbijzijnde populaties in Duitsland of Frankrijk ons land heeft bereikt. De nakomelingen uit deze populaties gaan op één- of tweejarige leeftijd zwerven, op zoek naar een partner en een eigen territorium. Ze kunnen dan 50 km per nacht afleggen. Voor een echte terugkeer van de Wolf in ons land wordt het wachten op (meerdere) roedels die hier meerder jaren territoria bezetten’.
Na de zogenaamde Waaslandwolf (naar alle waarschijnlijkheid een hond) - die vanaf september 2000 de grensstreek tussen Zeeuws-Vlaanderen en het Waasland terroriseerde en waarvan de ware identiteit ook niet kon worden onthuld - heeft België er dus weer een wolvenverhaal bij. Indien het dit keer om een echte Wolf zou gaan, is er geen reden tot paniek. Wolven zijn schuwe dieren die zelden voor overlast zorgen voor de mens. Hoewel ze op sommige plaatsen schade kunnen aanrichten aan vee, leven ze vooral van wilde prooidieren. Nog een intrigerend weetje: in februari 1902 werden in Gros-Fays, in vogelvlucht zowat 12 km. van Gedinne, nog drie wolven gezien werden. De regio lijkt dus zondermeer in wolventrek.
Meer lezen?
www.natuurpunt.be/welkomwolf
www.zoogdierenwerkgroep.be/nieuws/welkom-wolf
www.wolveninnederland.nl/wolven/