Vreemde nachtvlinders in de Betuwe

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op [publicatiedatum]

Tijdens een nachtvlinderavond, waarbij met licht de vlinders werden gelokt, is bij Culemborg een aantal zeldzame soorten aangetroffen, waaronder de gemarmerde wortelboorder. Deze soorten zijn vooral bekend van de Veluwe en andere zandgebieden.

Zaterdagavond 4 juni 2011 werd door de insectenwerkgroep van de NVW Culemborg een nachtvlinderonderzoek uitgevoerd. Dit gebeurde in een boomgaard op het terrein van Waterleidingmaatschappij Vitens, in de wijk Lanxmeer in Culemborg. Met een felle lamp die voor een gespannen wit laken was geplaatst, werden van 22.00 uur tot 01.00 uur nachtvlinders gelokt. Eén van de eerste soorten die verschenen, was de gemarmerde wortelboorder (Pharmacis fusconebulosa). Dit is een zeldzame vlinder in Nederland die vooral bekend is van een aantal plekken op de Veluwe en in Twente en de Achterhoek. De rupsen van deze soort leven vooral in de wortels van adelaarsvaren, een typische bosplant van de zandgronden. Deze soort was niet bekend uit Culemborg en omgeving.

Nadere studie leert dat er wellicht ook andere plantensoorten door deze wortelboorder kunnen worden gebruikt. Deze gemarmerde wortelboorder was een erg vers exemplaar en het is aannemelijk dat hij hier uit de pop is gekomen en zich dus heeft voortgeplant. Een andere opvallende verschijning was de dennenspanner (Bupalus piniaria). Dit is een zeer algemene soort in Nederland, maar dan vooral op de zandgronden, waar de meeste naaldbomen zoals dennen te vinden zijn. Hoewel bekend is dat de dennenspanner ver kan zwerven, zijn er uit de Betuwe nauwelijks meldingen van deze soort. Ook de satijnvlinder (Leucoma salicis), waarvan het belangrijkste verspreidingsgebied zich in de noordelijke helft van ons land bevindt, was aanwezig. Het ging hier om meerdere individuen, dus ook hier is voortplanting waarschijnlijk.

Het nachtvlinderonderzoek heeft de afgelopen jaren een stimulans gekregen door de uitgave van een goede en volledige Nederlandstalige veldgids. Hierdoor wordt er op veel meer plaatsen dan vroeger nachtvlinderonderzoek gedaan, waardoor dit soort nieuwe vondsten wordt gedaan en de kennis over nachtvlinders sterk toeneemt. Ook de website vlindernet is een waardevol instrument voor liefhebbers van nachtvlinders. Alle kennis over deze interessante groep is hierop samengebracht.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting