Stadse natuur op vijftig jaar braakliggend terrein

Bericht uitgegeven door FLORON op donderdag 2 september 2010

Ten westen van Amsterdam lag jarenlang een kale zandvlakte die bedoeld was voor uitbreiding van de havens. Na de aanleg van de Afrikahaven in 2000 nadert vijftig jaar later dan gepland de voltooiing van deze uitbreiding. De zandvlakte is in de laatste jaren vrijwel geheel bebouwd of in cultuur genomen. Rondom de kunstenaarskolonie Ruigoord, tussen de grote bouwprojecten, liggen nog enkele stukken braakland van enkele hectaren groot. Lang zal dat echter niet meer duren. FLORON trok er op uit om dit laatste stukje braakland op planten te onderzoeken. Dit leverde heel wat interessante soorten op.

Het braakland heeft zich na vijftig jaar successie op zand ontwikkeld tot een schraal grasland met een ijle vegetatie. Blijkbaar zijn er te weinig voedingsstoffen voor ontwikkeling tot bos, want dat zou je eigenlijk na zo’n lange tijd verwachten. Kieming van wilgen vindt wel plaats maar heeft nooit tot grote exemplaren geleid.

Het grasland is rijk aan duinplanten, wat deels te wijten is aan de bodem (oorspronkelijk zeezand) en deels aan de ligging: de duinen liggen nog geen tien kilometer naar het westen. Dat levert mooie soorten op: Wondklaver; Rode -, Stijve - en Kleverige ogentroost, Strand-, Fraai- en Echt duizendguldenkruid, Scherpe fijnstraal, Rond wintergroen, Sierlijke vetmuur, Kegelsilene, Zomerbitterling en Moeraswespenorchis om maar een paar soorten te noemen.

Behalve deze duinplanten komt in het grasland massaal Slanke mantelanjer voor, een meer stadse soort. Dat is niet zo vreemd gezien alle activiteiten in de omgeving. Al het graafwerk leidt in de bermen rond het braakland tot typische soorten voor het stedelijk milieu: Absintalsem, Hyssop, Dille, Vlas, Grijskruid, Kleine mantelanjer, Korenbloem, Kleine pimpernel en Late stekelnoot bijvoorbeeld.

Al met al is het een bijzondere ervaring om in zo'n gevarieerde plantengroei temidden van een industrieel landschap rond te struinen. Jammer dat deze ‘ongeplande’ natuur straks weer verloren gaat. Maar ook al is het nu al niet meer wat het ooit was, rond Ruigoord blijft het nog even genieten.

Tekst: Peter wetzels, FLORON
Foto’s: Marcel Hospers