Vrouw wordt 'man' ...
Sovon Vogelonderzoek NederlandBericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland op zaterdag 30 januari 2010
Niet alleen bij mensen komt het voor. Ook in de vogelwereld ondergaat een vrouwtje soms een geslachtsverandering. In het Sonsbeekpark in hartje Arnhem zwemt een mandarijneend rond die geboren is als vrouwtje, maar nu het verenkleed heeft van een mannetje. Dit is zeer bijzonder.
Een achteloze wandelaar in het Sonsbeekpark zal het niet opvallen, maar tussen de vele mandarijneenden die in dit schitterende park rondzwemmen zit een vreemde eend in de bijt.
Eén van de mandarijneenden heeft een afwijkend verenkleed gekregen. Dit is al het tweede exemplaar volgens vogelonderzoeker Frank Majoor die regelmatig in het park te vinden is om vogels te bestuderen en te ringen. Hij schrijft op zijn eigen website, www.frankmajoor.nl:
"Bij eenden wordt het vaker vastgesteld; oude vrouwtjes krijgen een verenkleed dat op een mannetje lijkt. Afgelopen jaren heb ik dit bij de mandarijneend twee maal waargenomen. Een ouder wordend vrouwtje kreeg daarbij, na de volledige rui in de nazomer, vaal oranje sierveren op de vleugels en verspreid over het lichaam allerlei andere mannelijke veren.
De eerste vogel (Arnhem 5142931) werd op 7 januari 1998 geringd in park Sonsbeek te Arnhem als vrouw en kreeg in september 2002, na de volledige rui, voor het eerst kenmerken van het mannelijk verenkleed. Tot de laatste waarneming op 20 augustus 2003 was deze vrouw in "mannenkleed". Deze vrouw was minimaal 5 jaar oud (maar misschien wel veel ouder, want het geboortejaar is onbekend) toen ze voor het eerst tekenen van het mannenkleed kreeg. Voor die tijd was ze vele malen in Arnhem afgelezen in gewoon vrouwelijk verenkleed; de laatste keer in juli 2002.
De tweede vogel (Arnhem 5137065) werd op 18 juli 2001 geringd in het Sonsbeekpark te Arnhem als vrouw en kreeg in augustus 2009, na de volledige rui, voor het eerst kenmerken van het mannelijk verenkleed. Deze vrouw was toen minimaal 9 jaar oud. Ook zij was voor die tijd vele malen in Arnhem afgelezen in gewoon vrouwelijk verenkleed. De laatste waarneming van deze vrouw in gewoon vrouwtjeskleed was in mei 2009."
Daarna is het vrouwtje van verenkleed veranderd en lijkt nu veel meer op een mannetje met van die mooie oranje sierveren op de rug, hoewel hij of zij niet zo mooi gekleurd is als een mannetje. Mocht u zelf eens in het Sonsbeekpark lopen dan kunt u hem of haar zelf bewonderen.
Tekst en foto: Harvey van Diek, SOVON Vogelonderzoek Nederland