Parels in het bos

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op vrijdag 14 augustus 2009

Paddenstoelen worden meestal geassocieerd met de herfst. Maar zolang het niet vriest, en niet al te droog is kun je eigenlijk het hele jaar door paddenstoelen vinden. Eén van de soorten die het eerst verschijnt zodra een droge periode wordt afgesloten door een paar stevige buien is de parelamaniet.

De parelamaniet is een broertje van de mogelijk bekendere vliegenzwam, de rood-met-witte-stippen paddenstoel, die inderdaad wel pas tegen de herfst verschijnt. Evenals de vliegenzwam heeft ook de parelamaniet witte schubjes op de hoed en een ring aan de steel, daarnaast heeft de parelamaniet een bruine hoed (donkerbruin, rossig bruin of zelfs heel licht gelig bruin) en na beschadiging (bijvoorbeeld vraat door slakken of eekhoorns) wordt zijn vlees rood. Omdat de hoedkleur van de parelamaniet nogal variabel is, is dat rood worden na beschadiging een handige check om zelf te controleren of je inderdaad een parelamaniet voor je hebt: Krab een beetje over de steel, en wacht eventjes om te kijken of de rode tint verschijnt. Op de foto is een doorgesneden exemplaar te zien, waarvan het vlees in de steel is aangevroten door larven. Na de regen van afgelopen week zijn er weer volop parelamanieten tevoorschijn gekomen.

Net als de meeste andere amanieten leeft de parelamaniet samen met bomen. De parelamaniet is daarbij niet erg kieskeurig, en kan met allerlei loof- en naaldbomen een verbintenis aangaan. Die verbondenheid zit in de bodem, en wordt zwamwortel of mycorrhiza genoemd. De parelamaniet die je op de bosgrond ziet staan is in feite slechts een soort vrucht van een schimmel, waarvan het grootste deel zich als een netwerk van fijne draden, de zwamvlok, in de bodem bevindt. Een deel van die draden omspint de worteltopjes van boomwortels, en daar wisselen boom en schimmel water, mineralen en suikers uit.

Zie je een parelamaniet, dan kun je dus blij zijn voor de boom die erbij staat. En voor jezelf, want het is een mooie paddenstoel, die bovendien belooft dat er meer paddenstoelen aan staan te komen.

Tekst en foto's: N.J. Dam, Nederlandse Mycologische Vereniging