Deze boeken maken kans op de Natuurboekenprijs 2024

Ze zijn geselecteerd uit 273 ingezonden boeken, die zijn verschenen tussen 1 juni 2022 en 1 juni 2024: veldgidsen, fotoboeken, poëziebundels, naslagwerken, monografieën, kinderboeken en romans.

Shortlist Natuurboekenprijs 2024

Dick de Vos - Canon van de Nederlandse natuur (KNNV Uitgeverij)

Een goed idee is het halve werk, maar ook in de uitvoering stelt schrijver, natuurjournalist en natuurgids Dick de Vos beslist niet teleur. Met zijn zorgvuldig samengestelde lijst van vijftig karakteristieke dieren, planten en fenomenen ‘die iedere Nederlander zou moeten kennen’ zette hij een standaard neer die uitnodigt je meer te verdiepen in de natuur direct om je heen. Dit alles onder het motto: wat je niet kent, kun je ook niet koesteren. Verplichte kost voor elke leerling, van 8 tot 88.

Esther van Gelder & Norbert Peeters e.v.a. - Flora Batava 1800-1934 (Uitgeverij Lannoo)

Hoe maak je de plantengeschiedenis levend? Met een ingenieuze hedendaagse uitgave van de Flora Batava, het eerste wetenschappelijke standaardwerk over de Nederlandse flora in woord en beeld. Samenstellers Norbert Peeters en Esther van Gelder nodigden 65 wetenschappers en natuurschrijvers uit één plant uit het werk te beschrijven op hun eigen manier. Het resultaat is een kloeke pil van 910 pagina’s, vol schoonheid van oude plantenprenten en een eigentijdse blik erop. Een koffietafelboek om van te smullen.

Miek Zwamborn – Onderling (Uitgeverij van Oorschot)

Al acht jaar woont schrijfster, kunstenares en vertaalster Miek Zwamborn met partner ‘R.’ op de zuidpunt van het Schotse eiland Mull, waar ze haar draai tracht te vinden tussen de elementen, de ruige natuur en de plaatselijke cultuur. Haar hoogst eigenzinnige boek is niet een verslag, maar de weerslag. Met haar brieven, dagboekfragmenten, gedichten en illustraties neemt ze de lezer mee naar een betoverende wereld van Schotland, en tegelijk haar eigen binnenwereld. Een fascinerende reis, die je niet loslaat.

Anne Broeksma – Een verhaal met schubben (Uitgeverij Atlas Contact)

Door een dingetje met drugs zag Anne Broeksma ineens allemaal beestjes: vooral geschubde dieren. In haar boek gaat ze, ongehinderd door voorkennis, zes jaar lang op zoek naar het enige echte schubdier, een raadselachtig wezen dat niet direct iedereen zal betoveren. Broeksma weet desondanks haar tocht en fascinatie in (soms poëtische) woorden te vatten en zo de lezer te blijven boeien, een heel boek lang. Een grootse prestatie.

Caspar Janssen & Margot Holtman (ill) – Aard van het beestje (Uitgeverij Atlas Contact)

Tien seizoenen trok journalist en schrijver Caspar Janssen door Nederland om met boswachters, entomologen, vogelaars en andere deskundigen op zoek te gaan naar dieren in hun habitat. Niet alleen de spektakelsoorten als de zeearend en de wolf zoekt hij op, maar ook onbekende soorten als de kwabaal en brokkelster. Het brengt hem onder andere bij Borssele voor een zeediertje genaamd de snotolf. In honderd fascinerende minireportages neemt Janssen de lezer mee. Samen met de gedetailleerde illustraties van Margot Holtman is het een parel van een boek geworden, een ode aan de Nederlandse natuur.

Marc Argeloo – Natuuramnesie (Uitgeverij Atlas Contact)

Hij heeft het begrip niet zelf uitgevonden, maar met zijn bewerkte proefschrift ‘Natuuramnesie’ heeft ecoloog Marc Argeloo het wel op de kaart gezet: het ‘shifting baseline syndrome’. Oftewel: hoe ons collectieve geheugen faalt in het bijhouden van de achteruitgang van planten en dieren, omdat niemand meer weet hoeveel vlinders en veldleeuweriken en honderd jaar geleden rondvlogen, dat vissen ooit veel groter waren en dat er ooit een dunbekwulp bestond. Een alarmerend en daardoor zeer belangwekkend werk, vol belevenissen en wetenswaardigheden over de rap veranderende natuur.

De nieuwe Natuurboekenprijs is een initiatief van natuurorganisatie LandschappenNL, de Volkskrant en Vroege Vogels. De prijs (5000,- euro) wordt dit jaar voor de eerste keer uitgereikt. De jury bestaat uit Jean-Pierre Geelen (de Volkskrant), Jocelyn de Kwant (Landschap Noord-Holland) en Daniel Gulpers (Vroege Vogels). De Natuurboekenprijs is de opvolger van de Jan Wolkers Prijs, die werd uitgereikt van 2013 tot en met 2022.

Natuurboekenfestival

Vroege Vogels is zondag 1 december te gast op Landgoed de Horte in Dalfsen. Dit is de thuisbasis van Landschap Overijssel. In de uitzending wordt de winnaar bekendgemaakt van de Natuurboekenprijs. Aansluitend begint het eerste Festival van het Natuurboek, bestaande uit diverse lezingen, workshops, presentaties en excursies. Aanmelden kan via de website van Vroege Vogels.

Tekst en foto's: Vroege Vogels